Δίνει την εντύπωση ανθρώπου «έξω καρδιά». Είναι αποδεδειγμένα φιλόξενη. Παραμένει χαμογελαστή παρά τα στραπάτσα. Παραδέχεται χωρίς υπεκφυγές ότι οι κτηνοτρόφοι πρέπει να αλλάξουν νοοτροπία, να κοινωνικοποιηθούν και να εκπαιδευτούν, αλλά δεν μασά τα λόγια της όταν μιλά για την «αιώνια» κόντρα αγροτών και αστών. Αγαπά με πάθος τη δουλειά της και ονειρεύεται αυτόχθονα φυλή προβάτων.

Είναι γραμματέας του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Περιφέρειας Αττικής «Άγιος Γεώργιος» και συνεχίζει με τον αδελφό της ό,τι άρχισε ο προπάππος της και συνέχισε ο πατέρας της μερικές δεκαετίες πριν.

Η Μάγδα Κοντογιάννη φαίνεται να αναπνέει τον αέρα της αλλαγής των κτηνοτρόφων, σε πείσμα της στερεοτυπικής κόντρας αστών – αγροτών.

Ποια γενιά κτηνοτρόφων είστε;

Είμαστε η τέταρτη γενιά βοοτρόφων. Προπάππους, παππούς, πατέρας, ο αδελφός μου κι εγώ. Καταγόμαστε από τα Βαρδούσια Όρη. Η πρώτη επιχείρηση με βοοειδή και πρόβατα στήθηκε το 1932 στο Μπουρνάζι. Όταν η περιοχή αστικοποιήθηκε, το 1963, μεταφερθήκαμε σε μία χαρακτηρισμένη αγροτική περιοχή στο Μενίδι. Στην αρχή είχαμε 4 στρέμματα, τα οποία στη συνέχεια έγιναν 7. Μόλις ηλεκτροδοτήθηκε η περιοχή, πήραμε και το πρώτο πειραματικό μηχάνημα αρμέγματος. Όλα με μεγάλη οικονομία και τεράστια προσπάθεια να περιορίζουμε τα κόστη. Σκληρή ζωή.

Ο αδελφός μου κι εγώ ήμασταν από μικρά παιδιά μέσα στον στάβλο. Ήταν το παιχνίδι μας. Οι γονείς μάς μάθαιναν τους βασικούς κανόνες για να είμαστε κοντά στα ζώα. Το πρωί πηγαίναμε, κοντά μία ώρα δρόμος, στο σχολείο και μετά στον στάβλο. Με το που τελείωσα το δημοτικό, σταμάτησα το σχολείο. Ήμασταν, κι εγώ, κι αδελφός μου, όλο περισσότερο στην κτηνοτροφική μονάδα, που επεκτεινόταν και εκσυγχρονιζόταν. Σιγά σιγά φτάσαμε στα εκατό βοοειδή και πρόβατα. Με σημερινές τιμές η επένδυση έφτασε να ξεπερνά τα 200.000 ευρώ.

Εκτρέφετε ζώα μόνο για σφάγια ή και για τα παράγωγά τους;

Και για σφάγια και για παραγωγή γάλακτος. Τα ζώα είναι ολλανδικής προέλευσης, εγκλιματισμένα στην Αττική.

Πώς καταφέρατε να στήσετε την οικογενειακή επιχείρησή σας;

Με διπλές δουλειές από τον καθένα μας, με μεγάλη οικονομία και με κοινό ταμείο, από το οποίο δεν παίρνει κανείς τίποτε εάν δεν γίνει οικογενειακό συμβούλιο, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι περισσεύει κάποιο ποσό για να αγοράσουμε ό,τι θέλουμε.

Εργάζεστε πολλές ώρες την ημέρα;

Πάρα πολλές ώρες. Δώδεκα με δεκατρείς, επτά ημέρες την εβδομάδα. Τα ζώα, και ειδικά τα μεγάλα ζώα, δεν μπορείς να τα αφήσεις μόνα ποτέ. Όπου είναι το σπίτι σου είναι και ο στάβλος. Εάν, για παράδειγμα, μία αγελάδα κυοφορεί, πρέπει να είσαι κοντά για οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει. Έτσι ή πηγαίναμε σε κάποια κοινωνική εκδήλωση εκ περιτροπής, ο μπαμπάς με τα παιδιά ή η μαμά με τα παιδιά ή καλούσαμε συγγενείς και φίλους στο σπίτι, γιατί διαφορετικά θα αποκοβόμασταν εντελώς από τον κόσμο. Ρούχα, τρόφιμα, παπούτσια, κομμωτήριο, οτιδήποτε χρειαζόμαστε μόνο από την τοπική κοινωνία και τη γειτονιά. Δεν γίνεται διαφορετικά.

Τι άλλο υπήρχε στην περιοχή;

Κυρίως κτήματα με καλλιέργειες. Σιγά σιγά και αυθαίρετα σπίτια, που έχτισαν ως επί το πλείστον άνθρωποι χαμηλού κοινωνικού επιπέδου, εκδιωγμένοι από παντού, σε μία προσπάθεια να βιοποριστούν, αλλά και με σκοπό να επεκταθούν με χρησικτησία, για να το πω ευγενικά, και με απώτερο στόχο να μπει η περιοχή στο σχέδιο πόλης.Το παράδειγμά τους ακολούθησαν και οι μεγαλοοικοπεδούχοι.

Το 1992 η περιοχή αποχαρακτηρίζεται, και από αγροτική γίνεται οικιστική. Διαμαρτύρονται ότι λόγω της δικής μας μονάδας υπάρχει έντονη οσμή και θέμα υγιεινής. Το μεθάνιο που παράγεται από τα περιττώματα των ζώων δημιουργεί οσμή, αλλά εμείς κάνουμε πολύ συχνές απολυμάνσεις, για να προστατέψουμε και τη δική μας υγεία και των ζώων μας, με αποτέλεσμα η οσμή να μην είναι τόσο έντονη όσο υποστηρίζουν.

Στην αρχή δεν μπορούσαν να πετύχουν την απομάκρυνση της μονάδας μας, αλλά στη συνέχεια συνεργάστηκαν με πιο μορφωμένους ανθρώπους, που ασχολούνται με τα κοινά. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ένα μέρος του πολιτιστικού συλλόγου της περιοχής πιέζει, ώστε αφενός η περιοχή να μπει στο σχέδιο πόλης και αφετέρου να απομακρυνθεί η μονάδα, παρότι η λειτουργία της είναι απολύτως νόμιμη.

Γίνονται πορείες, δημοτικά συμβούλια, όπου οι μισοί υποστηρίζουν εμάς και οι άλλοι μισοί εναντιώνονται. Οι δημόσιες υπηρεσίες πιστοποιούν θέμα οσμής, μας επιβάλλουν πρόστιμα, αλλά δεν μπορούν να μας διώξουν.

Το 2012 ψηφίζεται ένας νόμος σχετικά με τις κτηνοτροφικές μονάδες που, εν ολίγοις, προβλέπει αποζημιώσεις για τη μεταφορά τους σε εύλογο χρονικό διάστημα, αλλά δεν κάνει μνεία για τις παλιές μονάδες.

Έτσι γίνεται ανάκληση της άδειας της μονάδας μας. Την απόφαση την πήραν στις 12:30 το μεσημέρι, το επόμενο πρωί τα ζώα φορτώθηκαν για μεταφορά και σφαγή. Το μόνο που μπορέσαμε να κάνουμε τότε ήταν να πουλήσουμε 300 ευρώ το κεφάλι τα μεγάλα ζώα. Χάσαμε περί τα 50.000 ευρώ, όλα μας τα βοοειδή. Μας έμειναν μόνο τα πρόβατα, που έτσι κι αλλιώς πάντα τα είχαμε για λόγους συναισθηματικούς. Ο πατέρας μας με τα πρόβατα είχε ξεκινήσει.

Πώς το αντιμετωπίσατε;

Ο πατέρας μας πέθανε λίγες μέρες μετά. Η αλήθεια είναι πως πιο ψύχραιμη από όλους ήταν η μάνα μας. Κάποια στιγμή γονατίζεις και κάποια στιγμή συνέρχεσαι.

Το 2013 ο αδελφός μου μαζεύει τους κτηνοτρόφους της Αττικής και αποφασίζει να κάνει έναν σύλλογο για να μάθουμε τα δικαιώματά μας. Καθαρίζουμε τον στάβλο, κάνω δύο δουλειές ως εκδοροσφαγέας και σε κρεοπωλείο σούπερ-μάρκετ. Έχουμε καμιά πενηνταριά πρόβατα και ζούμε με αυτά.

Είστε γραμματέας του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Περιφέρειας Αττικής «Άγιος Γεώργιος». Ποιος είναι ο σκοπός του συλλόγου;

Ο σύλλογος υφίσταται εδώ και τέσσερα χρόνια. Για εμάς ισχύουν δύο πολύ βασικές παράμετροι: δεν μπαίνουμε στον επαγγελματικό χώρο κανενός και ο κτηνοτρόφος, είτε έχει 10 ζώα είτε 100, έχει ακριβώς την ίδια αντιμετώπιση.

Οι κτηνοτρόφοι συνεργάζονται μεταξύ τους ή ο καθένας εμμένει στις προσωπικές του επιλογές;

Η αλήθεια είναι ότι δεν συνεργάζονται εύκολα. Υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος σκέψης, ο οποίος πρέπει να αλλάξει πρώτα από εμάς τους ίδιους. Δεν βγάζαμε το άρβυλο από τα πόδια. Δεν κοινωνικοποιηθήκαμε. Ακόμη καθόμαστε στο καφενείο και πίνουμε μπίρες αντί να πάμε θέατρο, σινεμά, να βγούμε στον κόσμο. Δεν εκπαιδευόμαστε, δεν ξέρουμε τους νόμους ούτε να διαχειριζόμαστε το διαδίκτυο.

Το αποτέλεσμα είναι να περιμένουμε πότε και πώς «θα μας τη φέρει» ο αστός. Εμείς βολευόμαστε στο καφενείο και οι αστοί βολεύονται με εμάς. Το επάγγελμα του κτηνοτρόφου είναι υποτιμημένο, και γι’ αυτό τα παιδιά μας σε ένα μεγάλο ποσοστό, που φτάνει το 40%, δεν θέλουν να συνεχίσουν τη δουλειά μας.

Εκτός από αγρότες είμαστε και επιχειρηματίες, κι αυτό κανείς δεν το υπολογίζει. Η γραφειοκρατία είναι τεράστιο πρόβλημα για εμάς. Οπότε εμείς πρέπει να εκπαιδευτούμε. Με τη βοήθεια πολλών ανθρώπων καταφέραμε να έρθουμε σε επαφή με ανθρώπους του υπουργείου και να τους ζητήσουμε πρώτα να έρθουν να δουν πώς ζούμε και μετά να νομοθετούν. Καταγράψαμε την κατάσταση και βάλαμε ένα λιθαράκι στο οικοδόμημα που χρειάζεται να στηθεί μαζί με τους αστούς, που πάντα ήμασταν σε κόντρα.

Ποιος είναι ο επόμενος επιχειρηματικός σχεδιασμός σας;

Ένα γηγενές κοπάδι. Γενετικό υλικό για τη δημιουργία φυλής της Αττικής δεν υπάρχει. Οπότε θα στραφώ με τον αδελφό μου σε μία άλλη αυτόχθονα φυλή, ίσως της Μυτιλήνης.

Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος Skywalker.gr