Όταν κανόνισα να βρεθώ με την Ιωάννα Φωτοπούλου, project manager στο Impact Hub Athens, και να μιλήσουμε για το Social Impact Award, μου δημιουργήθηκε η εξής απορία: Τι μπορώ να ρωτήσω ένα άτομο που έχει ανακηρυχτεί ως μια από τους νέους ηγέτες σε ολόκληρο τον κόσμο, η οποία έχει βραβευτεί από το One Young World και το Clinton Global Initiative (CGIU), που βρέθηκε ανάμεσα στους τριάντα φιναλίστ παγκοσμίως για ένα ταξίδι στο διάστημα και έχει μιλήσει μπροστά στον Κόφι Άναν; Η απάντηση μου δόθηκε όταν ολοκληρώθηκε η συνέντευξη. Απολύτως τίποτα. Η Ιωάννα έχει έναν απίστευτο τρόπο να οδηγεί από μόνη της την συνέντευξη και κάπως έτσι κατάλαβα ότι το SocialImpactAward θα έχει σίγουρα επιτυχία γιατί θα είναι η Ιωάννα εκεί να το οδηγήσει.
Πείτε μας λίγα πράγματα για το Social Impact Award.
Ουσιαστικά είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο αφορά κυρίως φοιτητές και έχει να κάνει με την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Οι συμμετέχοντες πρέπει να βρουν μια ιδέα, να δουν πως θα μπορέσει αυτή η ιδέα να γίνει βιώσιμη,έτσι ώστε να μην χρειάζονται συνέχεια χρηματοδότηση από διαγωνισμούς ή ιδρύματα και στη συνέχεια να δουν πως αυτή η ιδέα που δίνει λύση σε κάποιο κοινωνικό πρόβλημα μπορεί να γίνει τελικά η εργασία τους.
Κατά τη διάρκεια του Social Impact Award οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να διδαχθούν πώς να κάνουν ένα business model canvas και να γράψουν το business plan τους. Θα δουν στην πράξη πώς μπορούν να γίνουν αποδοτικοί και ουσιώδεις οι συσχετισμοί της ομάδας καθώς και τι θα κάνει το κάθε μέλος έτσι ώστε να είναι όσο γίνεται πιο αποτελεσματικό ως μέρος του συνόλου. Θα γνωρίσουν τι είναι το CRM, θα μάθουν πως να προσεγγίζουν πιθανούς πελάτες και τέλος θα τους φέρουμε σε επαφή με μέντορες όπως στο MeettheJurryWorkshop, που θα γίνει στις 18 Απριλίου.
Όλα τα παραπάνω έχουν βέβαια ως αρχή τις 25 Φλεβάρη, όποτε και θα γίνει η επίσημη έναρξη του Social Impact Award.
Τι όφελος θα έχει ένας κοινωνικός επιχειρηματίας που θα δηλώσει συμμετοχή στο Social Impact Award;
Φέτος ο διαγωνισμός άλλαξε λίγο. Μέχρι πέρυσι η διαδικασία είχε διάρκεια από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Μάιο και έπαιρναν 3 ομάδες από 3.000€. Φέτος επειδή θέλουμε πραγματικά να βοηθήσουμε περισσότερο κόσμο και επειδή έχουμε περισσότερες προσδοκίες για τις αιτήσεις που θα λάβουμε, θέλουμε να δώσουμε σε 10 ομάδες ένα επαγγελματικό training και coaching στο Impact Hub Athens. Το Social Entrepreneurship Boot Camp θα λάβει χώρα μέσα στο καλοκαίρι. Από αυτές τις 10 ομάδες που θα συμμετέχουν, οι 3 με την μεγαλύτερη πρόοδο θα πάρουν 3.000€ στο τέλος του καλοκαιριού ως seed funding.
Επιπρόσθετα θα διενεργήσουμε σεμινάριαπάνω σε διάφορα θέματα π.χ. financial forecasting (χρηματοοικονομική πρόβλεψη), που ενώ κανονικά οι τιμές τους είναι απαγορευτικές για την σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, εμείς θα τα παρέχουμε εντελώς δωρεάν. Και φυσικά, αυτές οι ομάδες θα γίνουν και μέλη του ImpactHubCommunity για όσο καιρό τρέχει το πρόγραμμα, θα γνωρίσουν άτομα που είχαν τα ίδια ή παρόμοια προβλήματα με αυτούς, θα τους δώσουν το ανάλογο feedback, θα μπορέσουν ακόμη να κάνουν scale την ιδέα τους και κάπου στο εξωτερικό.
Ποιοι θα είναι οι trainers και τα μέλη της κριτικής επιτροπής;
Ένας από τους 3 trainers θα είμαι και εγώ και θα αναλάβω το κομμάτι του teambuilding και του ideation που είναι το αντικείμενο μου. Το business modeling θα αναλάβει εκπρόσωπος της Αμερικάνικης εταιρείας Business Modelling μαζί με την Σόφη Λάμπρου και τον Δημήτρη Κοκκινάκη οι οποίοι είναι οι ιδρυτές του ImpactHubAthens και είναι expert σε αυτό το κομμάτι. Trainers θα είναι και πολλά μέλη της κριτικής επιτροπής όπως η Μπέττυ Τσακαρέστου, ο Νίκος Δημάκης, ο Γιώργος Σεραφείμ, ο Στάθης Αναγνώστου και πολλοί άλλοι αξιόλογοι κριτές όπως ο Μιχάλης Πρίντζος, η Μαρία Σκορδιάλος, ο Πέτρος Κόκκαλης, η Ελένη Σαλαβού και η Ολίβια Κυριακίδου.
Τι στιγμή που υπάρχουν εξοντωτικά φορολογικά μέτρα στην Ελλάδα είναι σωστή επιλογή να ξεκινήσει κάποιος μια κοινωνική επιχείρηση;
Φυσικά και ναι γιατί σε περίπτωση που δεν το κάνει ενώ είναι το μεράκι του/της, είναι πολύ πιθανό να μην βρει τη δουλειά που του/της αξίζει. Οπότε ναι έχεις πολύ άσχημα φορολογικά μέτρα και ναι θα παίρνεις λιγότερα χρήματα από αυτά που θα έπρεπε να παίρνεις με ένα καλύτερο ασφαλιστικό, αλλά το να δουλεύεις σε μια εταιρεία επειδή σε φοβίζουν αυτά τα φορολογικά μέτρα, και να παίρνεις τελικά ίδια ή λιγότερα λεφτά, να κάνεις μια δουλειά πολύ κατώτερη των ικανοτήτων σου και να μαθαίνεις πολύ λιγότερα πράγματα δεν είναι και ότι καλύτερο. Προσωπικά θα έπαιρνα το ρίσκο και θα παρότρυνα και όποιον άλλον ήθελε να ασχοληθεί σοβαρά με την κοινωνική επιχειρηματικότητα γιατί ο τομέας αυτός έχει έρθει για να μείνει. Οι νέοι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν την δική τους θέση εργασίας, να μάθουν να σηκώνονται από τα λάθη τους και να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις, ενώ σε περίπτωση που θα ήταν εργαζόμενοι σε μια μεγάλη εταιρεία δεν θα είχαν πολλά περιθώρια ανάπτυξης. Άρα για όλους τους παραπάνω λόγους λέω ξεκάθαρα ναι σε όποιον θέλει να γίνει κοινωνικός επιχειρηματίας. Η χώρα μας χρειάζεται περισσότερους ανθρώπους με αυτά τα χαρακτηριστικά. Ηγέτες, που παίρνουν πρωτοβουλίες και δουλεύουν για να λύσουν ένα υπαρκτό πρόβλημα. Και είμαι περήφανη πάντα για αυτούς τους νέους.
Ποιες ομάδες θα λάβουν μέρος;
Ακόμα δεν έχει ανοίξει η διαδικασία κατάθεσης προτάσεων, οπότε δεν μπορώ να σου πω πολλά, αλλά μπορώ να πω με σιγουριά ότι θα έχουμε ομάδεςθασυνδέουν νέους στην Ελλάδα με το εξωτερικό, άλλες που ασχολούνται με τα αυτό-άνοσα νοσήματα, ομάδες που επιδιώκουν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο εκπαιδεύονται τα παιδιά, ή άλλες που ασχολούνται με την έννοια της δημοκρατίας. Γενικότερα έχουμε κάνει πολλά ραντεβού ήδη και είμαστε ενθουσιασμένοι.
Ποια είναι η εντύπωση σου σχετικά με τους κοινωνικούς επιχειρηματίες στην Ελλάδα;
Έχει μεγάλη σημασία ποιον αντιλαμβανόμαστε ως κοινωνικό επιχειρηματία. Στην Ελλάδα έχουμε ως κακό συνήθειο κοινωνικούς επιχειρηματίες να αντιλαμβανόμαστε αποκλειστικά και μόνο τα άτομα που “τρέχουν” μια ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Όμως δεν είναι μόνο αυτό.
Από αυτά που βλέπω εγώ είμαι πάρα πολύ αισιόδοξη και θεωρώ την κοινωνική επιχειρηματικότητα το thenextbigthink. Από το 2012 και μετά έχει ανέβει παγκοσμίως και δεν το λέω εγώ αλλά το Forbes. Το 2016 περιμένουμε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του τομέα.
Για να μιλήσω συγκεκριμένα όμως, είμαι αισιόδοξη γιατί έχω δει την Filicia, η οποία ξεκίνησε από το SocialImpactAward, να παίρνουν funding από την αγγλική κυβέρνηση και να δουλεύουν εκεί για 12 μήνες και πολύ σύντομα γιατί όχι να φεύγουν και για την Αμερική. Μία ομάδα η οποία ξεκίνησε από την Ελλάδα, σκεφτόταν όμως παγκόσμια και έλυνε ένα κοινωνικό πρόβλημα. Όλα αυτά μέσα σε 1,5 χρόνο. Τέτοια παραδείγματα με κάνουν αισιόδοξη.
Τι λάθος κάνουν οι περισσότεροι που ξεκινάνε μια startup-κοινωνική επιχείρηση;
Το συχνότερο λάθος που κάνουν είναι η ομάδα. Δεν έχουν σταθερή ή καλή ομάδα και πιστεύουν πως επειδή ασχολούνται με ένα κοινωνικό πρόβλημα δεν χρειάζονται ικανά άτομα παρά μόνο εθελοντές. Κάπως έτσι δημιουργείται ένα χάος, το οποίο δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμο.
Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, κυριαρχεί μια νοοτροπία του δωρεάν και του εθελοντισμού. Πολλοί κοινωνικοί επιχειρηματίες αποτυγχάνουν γιατί δεν κατανοούν την σχέση κάνω κάτι καλό και πληρώνομαι για αυτό. Υπάρχει μια ενοχοποίηση στην Ελλάδα ότι αυτός που προσφέρει δεν πρέπει να πληρώνετε. Διαφωνώ. Δεν υπάρχει πιο όμορφος μισθός από αυτόν που έρχεται ενώ παράγεις κοινωνικό έργο. Και οι περισσότερες από τις ιδέες που ακούω στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας μπορούν να είναι βιώσιμες! Αυτό είναι μαγικό!
Η κοινωνική επιχειρηματικότητα ακροβατεί μεταξύ των λέξεων επιχειρηματικότητα και ακτιβισμός. Αυτή η σχέση είναι βιώσιμη;
Μπορεί και να μην υπάρχει καμία διαφορά. Η γνώμη μου συγκεκριμένα είναι ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει διαφορά. Ένας ακτιβιστής κάνοντας καλό στην κοινωνία πρέπει να μπορεί και να ζήσει. Γιατί θα πρέπει να τον εμποδίζει κάτι? Πλέον από αυτά που βλέπω η ελληνική επιχειρηματικότητα περιορίζεται στο να ανοίξουμε ένα bar ή ένα καφέ. Φυσικά είναι και αυτό μέρος της επιχειρηματικότητας αλλά δεν υπάρχει μόνο αυτό. Και στην Ελλάδα δεν γαλουχούμαστε με την έννοια της επιχειρηματικότητας και δη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας εν γένει.
Παρουσιάζεις την κοινωνική επιχειρηματικότητα ως κάτι εύκολο και αυτονόητο μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης. Είμαστε η γενιά της κρίσης ή η γενιά της ευκαιρίας;
Όταν ακούω ότι η κρίση είναι ευκαιρία μου φαίνεται αστείο. Προφανώς δεν είμαστε η γενιά της ευκαιρίας. Ποια ευκαιρία υπάρχει όταν για να βγάλεις 1000€ πρέπει να δουλεύεις νύχτα μέρα και στο τέλος τα 500€ να πηγαίνουν στο κράτος. Αυτό δεν μπορεί προς θεού να το χαρακτηρίσει κάποιος ευκαιρία.
Αλλά δεν μπορώ επίσης και την μιζέρια ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Προφανώς και υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε. Σημασία έχει να το έχουμε μέσα μας και να έχουμε το τσαγανό, τότε είτε θα βρούμε την ευκαιρία, είτε θα φτιάξουμε τις κατάλληλες συνθήκες και θα δημιουργήσουμε την ευκαιρία εμείς.
Προφανώς δεν είμαστε η γενιά της ευκαιρίας αλλά δεν είμαστε και η γενιά της κρίσης. Θα μας χαρακτήριζα περισσότερο την γενιά του διαδικτύου! Και εκεί υπάρχουν σίγουρα ευκαιρίες αν ψάξει κανείς!
Κλείνοντας τι θα έλεγες σε κάποιον που θα διαβάσει τη συνέντευξη. Να δηλώσει συμμετοχή ή όχι;
Ξεκάθαρα ναι. Δέχτηκα να δουλέψω στο Social Impact Award γιατί χαρακτηρίζεται από το motto μου: «Προσπαθήσαμε την επανάσταση παραπάνω από μία φορές και αποτύχαμε οικτρά. Τώρα ήρθε η σειρά της καινοτομίας».
Αποστόλης Ζαβιτσάνος
Υπεύθυνος Δημοσιογραφικής Τεκμηρίωσης
