Το εργασιακό burnout χαρακτηρίζεται από το αίσθημα εξάντλησης, την έλλειψη ενθουσιασμού και κινήτρων σε συνδυασμό με την αίσθηση αναποτελεσματικότητας. Νιώθεις αβοήθητος, δεν μπορείς πλέον να αντιμετωπίσεις τα προβλήματα της δουλειάς σου και καταλήγεις εξουθενωμένος. To burnout μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στις εργασιακές και προσωπικές σου σχέσεις αλλά και να επιβαρύνει την υγεία σου. Είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο που πηγάζει από το εργασιακό περιβάλλον και είναι αποτέλεσμα υπερβολικού και παρατεταμένου άγχους.
Όπως το άγχος, έτσι και το burnout έχει κάποια προειδοποιητικά σημάδια τα οποία θέλουν την προσοχή σου για να μπορέσεις να το αντιμετωπίσεις νωρίς πριν καταλήξεις σε υπερκόπωση.
Τα συμπτώματα
• Αίσθημα εξάντλησης, κυρίως συναισθηματικής
• Ξυπνάς κάθε μέρα χωρίς καθόλου όρεξη για δουλειά
• Πιστεύεις πως τίποτα από αυτά που κάνεις δεν αναγνωρίζεται
• Νιώθεις παγιδευμένος και αβοήθητος
• Απομονώνεσαι από τους συναδέλφους σου
• Χρησιμοποιείς ηρεμιστικά χάπια ή φάρμακα για ανταπεξέλθεις
• Δεν δείχνεις κανένα ενδιαφέρον για τις αρμοδιότητές σου
• Κάνεις κοπάνες από την δουλειά, ξεκινάς αργά, σχολάς νωρίς
Οι, ομολογουμένως σκληρές, αντιδράσεις μας όταν είμαστε σε κατάσταση burnout πηγάζουν από το εργασιακό περιβάλλον περισσότερο παρά από την ίδια την στάση μας. Πολλά περιβάλλοντα είναι χαοτικά και πιεστικά με αποτέλεσμα το παρατεταμένο άγχος που δημιουργείται να οδηγεί σε burnout.
Συνήθεις παράγοντες που προκαλούν burnout
• Όταν δεν μπορείς να επηρεάσεις αποφάσεις που αφορούν την δουλειά σου (φόρτος εργασίας, ωράριο κ.α) ή η έλλειψη των απαραίτητων πόρων/εργαλείων για να ολοκληρώσεις την δουλειά σου.
• Όταν δεν είσαι σίγουρος ή δεν σου έχει γίνει ξεκάθαρο ποιος είναι ο ρόλος σου ή τι περιμένει από εσένα ο προϊστάμενος σου.
• Όταν δεν μπορείς να βρεις ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και την προσωπική σου ζωή.
• Όταν οι αξίες σου είναι διαφορετικές από αυτές στο εργασιακό σου περιβάλλον και νιώθεις να ‘’ποδοπατούνται’’ .
• Όταν ο προϊστάμενος σου ασκεί “micromanagement’’ (κλασσική απαράδεκτη τακτική) στην δουλειά σου.
Αναλόγως σε ποιο στάδιο burnout έχεις εντοπίσει πως βρίσκεσαι, μπορείς να αναπτύξεις τεχνικές ή και στρατηγικές για να το αντιμετωπίσεις.
Τεχνικές αντιμετώπισης
Μόλις αναγνωρίσεις πως είσαι σε κατάσταση burnout άλλαξε τον τρόπο που αντιμετωπίζεις τις καταστάσεις και ανέλαβε πιο ενεργό ρόλο μέσα στο εργασιακό σου περιβάλλον για την προστασία του εαυτού σου και της δουλειάς σου.
• Ξεκαθάρισε τις αρμοδιότητές σου με τον προϊστάμενο σου. Αυτό μπορεί να γίνει εφικτό ζητώντας ένα ανανεωμένο job description και σημειώνοντας όσα περιμένει από εσένα που δεν αναγράφονται σε αυτό και τα οποία ήδη κάνεις.
• Ζήτησε νέες αρμοδιότητες ή νέο ρόλο. Εάν δεν είναι άμεσα εφικτό ζήτησε να γίνει ένα πλάνο ανάπτυξής σου με σαφή χρονικό ορίζοντα.
• Πάρε άδεια και πήγαινε διακοπές. Πολλές φορές ο μονότονος ρυθμός στην δουλειά και σε συνδυασμό με τις αραιές άδειες λόγω φόρτου εργασίας μπορεί να μας οδηγήσει σε burnout. Σχεδιάζοντας τις διακοπές και με λίγες μέρες άδειας το μυαλό μας αδειάζει και ξεκουράζεται δίνοντας και λύσεις σε πιθανά αδιέξοδα.
Σε προσωπικό επίπεδο μπορείς να εφαρμόσεις κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σου που μπορούν να σε βοηθήσουν.
• Μάθε να λες όχι την ώρα που πρέπει σε επιπλέον δουλειά και ευθύνες όταν δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις.
• Εκμεταλλεύσου και χρησιμοποίησε τις δυνατότητες σου και εκτός εργασίας. Ανέπτυξε ένα χόμπι, δοκίμασε μια τέχνη ή εξασκήσου στην αρθρογραφία ή σε ότι σε βοηθάει να εξωτερικεύσεις τα συναισθήματά σου.
• Βάλε την άσκηση και την διατροφή στην ζωή σου για να δεις θεαματική μείωση του άγχους.
Εάν ο βαθμός burnout είναι μεγάλος και νιώθεις ότι δεν μπορείς να το αντιμετωπίσεις τότε ανέλαβε περαιτέρω δράση.
• Ζήτα βοήθεια. Το να έχεις κάποιον σύμμαχο σε αυτή την εμπειρία μπορεί να σε βγάλει από το αδιέξοδο. Κάποιος που έχει περάσει από τέτοια διαδικασία ή ένας ψυχολόγος ή ακόμη και ένας φίλος με τον οποίο θα μοιραστείς την εμπειρία σου θα σε απαλλάξει από το βάρος που κουβαλάς και θα σε κάνει να δεις με άλλο μάτι την κατάσταση.
• Άλλαξε περιβάλλον. Πριν αλλάξεις βέβαια εργασιακό περιβάλλον θα πρέπει να δημιουργήσεις εκ νέου την στρατηγική σου. Ποιοι είναι οι προσωπικοί σου στόχοι και ποιοί οι εργασιακοί; Που δίνεις προτεραιότητα και τι έχεις αφήσει πίσω; Θέσε νέους στόχους για να ξαναβρείς την ελπίδα.
