Δημήτρης Σούλης (καρδιολόγος και ομοιοπαθητικός): Επιστήμη χωρίς σύνορα

Είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις ανθρώπων που δηλώνει δημοσίως ότι έχει και ερωμένη και σύζυγο χωρίς να μπορεί να διαλέξει μία από τις δύο, γιατί, πολύ απλά, δεν χρειάζεται. Μοιράζει τον κόπο και τον χρόνο του αγόγγυστα και με αποτελέσματα που μοιάζουν ευεργετικά. Τόσο για τον ίδιο, όσο και για εκείνους που τον διαλέγουν. Γιατί ο Δημήτρης Σούλης δεν κάνει φτηνά κόλπα ασυγκράτητου ερωτισμού, αλλά πιστή διαδρομή στην επιστήμη του, την καρδιολογία, και στην τέχνη του, την ομοιοπαθητική, την ερωμένη και τη σύζυγό του, όπως τις αποκαλεί.

Ο Δημήτρης Σούλης, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, σπούδασε καρδιολογία για να σώζει τους άλλους και ομοιοπαθητική για να βρει λύση στο δικό του πρόβλημα υγείας, που κάποτε αντιμετώπισε. Μετά έβαλε το νερό στο αυλάκι και την κλασική ιατρική με την ομοιοπαθητική σε αρμονική συμβίωση.

Γιατί ασχοληθήκατε και με την ομοιοπαθητική;

Σπούδασα καρδιολογία στην Ιατρική Αθηνών και από τα φοιτητικά μου χρόνια ασχολήθηκα με την ομοιοπαθητική. Αφορμή, όπως συχνά συμβαίνει, ήταν ότι έλυσα ένα δικό μου πρόβλημα υγείας κι έτσι παρακινήθηκε η επιστημονική περιέργειά μου για την ομοιοπαθητική.

Δεν ξέρω να σας πω ποια, η ιατρική ή η ομοιοπαθητική, είναι η σύζυγος και ποια από τις δύο είναι η ερωμένη. Την καρδιολογία την επέλεξα γιατί αγαπώ την επείγουσα ιατρική, γιατί είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις, πολύ πιθανό, έναν άνθρωπο με σοβαρό καρδιακό πρόβλημα να βγαίνει από το νοσοκομείο όρθιος, περπατώντας. Την ομοιοπαθητική την αγάπησα γιατί είναι σαν ελβετικός σουγιάς: μπορεί να δώσει λύση σε πολλά προβλήματα, όπου με άλλες μεθόδους συναντάμε αδιέξοδα. Να δώσει λύσεις είτε μόνη είτε σε συνδυασμό με την κλασική ιατρική.

Από το 2004 έχω τη χαρά να διδάσκω ομοιοπαθητική σε άλλους συναδέλφους γιατρούς εντελώς δωρεάν, προσπαθώντας να τους μεταλαμπαδεύσω γνώσεις, ώστε να λύσουν προβλήματα υγείας πολύ πιο σοβαρά από αυτά που προσωπικά είχα κάποτε.

Γιατί υπάρχει τόση δυσπιστία για την ομοιοπαθητική;

Το βρίσκω πολύ λογικό. Στην Ευρώπη η ομοιοπαθητική ασκείται σε 39 χώρες και στις 12 από αυτές αποκλειστικά από γιατρούς. Στην Ελλάδα ασκείται νόμιμα και από μη γιατρούς, κάτι που δημιουργεί σκεπτικισμό. Επίσης ο τρόπος δράσης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων δεν έχει ακόμη εξηγηθεί. Όταν κάποιος λέει ότι θα σου δώσω ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο που έχει ολιστικό τρόπο δράσης και θα σου περάσουν 15 προβλήματα υγείας, ακούγεται κομπογιαννίτικο.

Η εκπαίδευση της ομοιοπαθητικής απέχει πάρα πολύ από την εκπαίδευση της κλασικής ιατρικής. Για να γίνεις καρδιολόγος, ψυχίατρος, παθολόγος, ωτορινολαρυγγολόγος, σπουδάζεις, εξετάζεσαι, αποκτάς κατάρτιση και εφαρμόζεις πολύ προσεκτικά τις γνώσεις σου. Παρ’ όλα αυτά έχουμε πολλούς γιατρούς που αποτελούν θέμα ανεκδότων για τους συναδέλφους. Κακά τα ψέματα. Πόσο μάλλον με την ομοιοπαθητική, που την εντάσσουμε στο πλαίσιο, κακώς κατά τη γνώμη μου, της εναλλακτικής θεραπείας, σαν να λέμε ότι ο ασθενής πρέπει να διαλέξει είτε την κλασική ιατρική είτε την ομοιοπαθητική.

Τι απαιτείται για να γίνει κάποιος ομοιοπαθητικός;

Τυπικά όποιος θέλει να δηλώσει ομοιοπαθητικός μπορεί να είναι ομοιοπαθητικός. Δεν τον ελέγχει κανείς. Επί του ουσιαστικού υπάρχει η Ευρωπαϊκή Εταιρία Ομοιοπαθητικής, που έχει πιστοποιήσει κέντρα εκπαίδευσης. Στο εξωτερικό υπάρχουν εταιρίες που παρέχουν εκπαίδευση ομοιοπαθητικής επί πληρωμή. Στην Ελλάδα αυτή η εκπαίδευση είναι δωρεάν. Για το ελληνικό κράτος δεν υπάρχει επισημότητα της εκπαίδευσης αυτής, όμως εξασφαλίζεται, έστω κι έτσι, ότι υπάρχουν κάποια εκπαιδευτικά στάνταρ για τον ομοιοπαθητικό. Επιπλέον υπάρχει ένα προαιρετικό μάθημα στο πανεπιστήμιο, στον κλάδο της φαρμακολογίας, εάν θυμάμαι καλά, και ένα μεταπτυχιακό μάθημα σε μη ιατρική σχολή στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Ποια είναι η σύσταση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων;

Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα τα οποία πωλούνται σε κάποια φαρμακεία προέρχονται από τη φύση, αλλά η ομοιοπαθητική δεν έχει σχέση, όπως πολλοί νομίζουν, με τη βοτανοθεραπεία. Προέρχονται από το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, από ορυκτά και μέταλλα, αλλά έχουν ειδική επεξεργασία για να γίνουν φάρμακα και να έχουν θεραπευτική ιδιότητα. Για να σας δώσω ένα απλό παράδειγμα: Το μαγειρικό αλάτι στην ομοιοπαθητική του μορφή έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του διαβήτη. Αν κάποιος διαβητικός χρησιμοποιεί μαγειρικό αλάτι, δεν θα δει κάποια βελτίωση στην πάθησή του.

Η ομοιοπαθητική ξεκίνησε από την παρατήρηση ότι κάποιες ουσίες από τη φύση, όταν υποστούν επεξεργασία, έχουν βιολογική δράση. Το γιατί δεν το ξέρουμε, όμως έχουν. Λέω στους ασθενείς μου το εξής: Παρότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα έχουν τη μορφή χαπιού, θα πρέπει να τα αντιλαμβάνονται ως εμβόλιο. Το εμβόλιο κινητοποιεί τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα τους μηχανισμούς αυτοθεραπείας.

Η ασπιρίνη θεραπεύει τον πονοκέφαλο που μας ταλαιπωρεί σήμερα, όχι όμως και τον πονοκέφαλο που θα μας πιάσει αύριο. Το ομοιοπαθητικό φάρμακο αργεί να δράσει, θέλει χρόνο, αλλά έχει και μόνιμα αποτελέσματα. Φυσικά το να πάρει κάποιος ασπιρίνη για να αντιμετωπίσει άμεσα την κεφαλαλγία του δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί παράλληλα να πάρει και το ομοιοπαθητικό χάπι, το οποίο θα λειτουργήσει σε βάθος χρόνου. Ο συνδυασμός των φαρμάκων δεν δημιουργεί παρενέργειες.

Πότε ξεκίνησε η ομοιοπαθητική;

Στα τέλη του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα από ιατρικούς κύκλους. Πατέρας της ομοιοπαθητικής ήταν ένας Γερμανός γιατρός.

Γιατί υπάρχει αντιπαλότητα ανάμεσα στους γιατρούς και τους ομοιοπαθητικούς;

Στην πραγματικότητα δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Οι γιατροί δεν έχουμε τίποτε να χωρίσουμε. Το γεγονός ότι χρησιμοποιούμε, λανθασμένα κατά τη γνώμη μου, τον όρο «εναλλακτική ιατρική» για την ομοιοπαθητική, με την έννοια ότι δεν μπορεί να συνδυαστεί με την κλασική ιατρική, είναι μύθος. Το γεγονός ότι, για παράδειγμα, πάμε στον ψυχίατρο δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να πάμε και για γιόγκα. Η αναγκαιότητα του ορθοπεδικού δεν αναίρει την αναγκαιότητα του φυσικοθεραπευτή. Στις αρχές του 20ου αιώνα η ομοιοπαθητική γνώρισε μεγάλη άνθηση. Μετά πέρασε στο παρασκήνιο.

Γιατί;

Έχει να κάνει με τα χρήματα και τις φαρμακοβιομηχανίες. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα κοστίζουν ελάχιστα. Θα σας πω ενδεικτικά πως, εάν για τη θεραπεία της ψωρίασης μπορεί να χρειαστούν 1.000 ευρώ από την κλασική ιατρική, θα χρειαστούν 10 ευρώ από την ομοιοπαθητική. Είναι τεράστια η διαφορά και ασύμφορη για τις φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες, σας θυμίζω, χρηματοδοτούν, και καλά κάνουν, την ιατρική έρευνα. Στις αρχές του 20ου αιώνα στις Η.Π.Α. υπήρχαν πάνω από 150 ομοιοπαθητικά νοσοκομεία και οι μισές ιατρικές σχολές δίδασκαν ομοιοπαθητική. Τότε υπήρχε εκτεταμένη χρηματοδότηση των σχολών που δίδασκαν την κλασική ιατρική από τις φαρμακοβιομηχανίες.

Θεραπεύει όλες τις ασθένειες η ομοιοπαθητική;

Όχι, όπως δεν τις θεραπεύει και η κλασική ιατρική. Όμως μπορεί να δώσει λύσεις που δεν μπορεί η κλασική ιατρική. Για παράδειγμα, μία γυναίκα που παίρνει αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όταν μείνει έγκυος, πρέπει να τα διακόψει. Μπορεί όμως να αντιμετωπίσει την πάθησή της με ομοιοπαθητικά φάρμακα.

Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας;

Εάν βάλουμε στο ίδιο τσουβάλι, κάτι εντελώς αντιεπιστημονικό βεβαίως, όλες τις παθήσεις και όλους τους ασθενείς, οι 7 στους 10 που ακολουθούν (και) ομοιοπαθητική έχουν πολύ καλή θεραπευτική πορεία. Η ομοιοπαθητική είναι ένα επιπλέον θεραπευτικό εργαλείο. Προσωπικά ασκώ και την κλασική ιατρική ως καρδιολόγος και την ομοιοπαθητική. Δεν υποστηρίζω για κανέναν λόγο αυτό που ακούγεται, είναι αλήθεια ότι λέγεται, «έλα σε μένα, τον ομοιοπαθητικό, και μην πας στον γιατρό, που θα σε γεμίσει χημικά».

Έχετε αντιμετωπίσει δυσπιστία από τους πελάτες σας;

Όχι, ίσως γιατί οι πελάτες μου ξέρουν ότι είμαι καρδιολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, και γιατί οι περισσότεροι από αυτούς είναι άνθρωποι που έχουν κάποια πάθηση και για χρόνια σκέφτονταν να κάνουν ομοιοπαθητική, αλλά είχαν τον φόβο μην πέσουν σε τσαρλατάνο. Είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει τόσο μεγάλη επιλογή ομοιοπαθητικών, όσο κλασικών γιατρών, κυρίως στην επαρχία.

Η μόρφωση παίζει ρόλο για να αποφασίσει ένας ασθενής να απευθυνθεί και σε ομοιοπαθητικό;

Η μόρφωση δημιουργεί ανθρώπους με ανοιχτούς ορίζοντες. Οι ανοιχτοί ορίζοντες σχετίζονται με την ενημέρωση. Το λυπηρό είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα μπορούσαν να έχουν λύσει τα προβλήματα υγείας τους και δεν το έχουν κάνει, όχι επειδή δεν θέλουν, αλλά επειδή δεν γνωρίζουν και για την ομοιοπαθητική. Θα μπορούσαν να έχουν βοηθηθεί εάν στον τόπο τους υπήρχαν ομοιοπαθητικοί πέραν των γιατρών, εάν το σύστημα δημόσιας υγείας υποστήριζε την ομοιοπαθητική.

Πάντα η πρώτη ευχή που δίνουμε είναι «υγεία πάνω απ’ όλα». Εσείς;

Η ευχή που δίνω σε όλους είναι μακριά από γιατρούς! Σίγουρα πάνω απ’ όλα η υγεία, αλλά με αυτή την ευχή εγώ έχω στον νου μου τον ορισμό της υγείας όπως ορίζεται και από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, που αναφέρεται στη σωματική, στην ψυχική και στην κοινωνική υγεία.

Στον 21ο αιώνα το να μην υπάρχει θέρμανση στα σπίτια είναι αναπηρία. Το να μην έχουμε να φάμε είναι αναπηρία. Στα πρώτα χρόνια της κρίσης καταγράφηκε μείωση του μέσου όρου ζωής κατά τρία χρόνια! Είναι πολλοί οι λόγοι σίγουρα. Το να ψάχνουν κάποιοι στα σκουπίδια για να φάνε είναι σίγουρα ένας από αυτούς. Το να είσαι ηλικιωμένος και να ζεις απομονωμένος αναγκαστικά είναι αναπηρία.

Με αυτή τη λογική τι νόημα έχει να κάνουμε σε όλο τον πληθυσμό εμβόλιο γρίπης, όταν δεν εξασφαλίζουμε τις στοιχειώδης συνθήκες διαβίωσης. Δεν μπορώ να το αποδείξω, αλλά οι φαρμακοποιοί μπορούν να διαβεβαιώσουν ότι τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιυπερτασικά φάρμακα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Το θλιβερότερο όλων είναι ότι δεν υπάρχει ελπίδα.

Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος Skywalker.gr