Νεκτάριος Χατζάκης: Συλλέκτης πολύτιμων επιλογών

Υπήρξε στέλεχος επιχειρήσεων, διευθυντής προσωπικού σε μεγάλες εταιρίες, κουστουμαρισμένος και με μανικετόκουμπα να συμπληρώνουν την άψογη, καθώς πρέπει εμφάνιση. Καθόταν σε καλογυαλισμένα ευρύχωρα γραφεία και δεν άφηνε ούτε κόκκο σκόνης να λερώνει τα πέτα του σακακιού του.

Τώρα παραμένει ευπαρουσίαστος και καθαρός, αλλά το γραφείο του μυρίζει ψαρίλα! Από «μεγαλοστέλεχος με μανικετόκουμπα» έγινε «σκουπιδιάρης», όπως λέει ο ίδιος γκρεμίζοντας μεμιάς στερεότυπα και βαρύγδουπους τίτλους.

Μια πρώτη απερίσκεπτη εκτίμηση θα τον κατέτασσε στην κατηγορία των ανθρώπων που απέτυχαν οικονομικά και κοινωνικά. Η αλήθεια είναι πως ο Νεκτάριος Χατζάκης βγάζει όσα και εάν παρέμενε διευθυντής προσωπικού, αλλά «με πολύ περισσότερο άγχος». Επιπλέον όντως ανακατεύεται με τα σκουπίδια και τα απόβλητα, όμως για να τα διαχειριστεί και να τα ανακυκλώσει. Ακόμη πως με την Biorecycling Ltd., που δημιούργησε το 2008, ή εταιρία διαχείρισης μη επικινδύνων και επικινδύνων στερεών αποβλήτων, αφενός καλύπτει ένα επιχειρηματικό κενό στη χώρα και αφετέρου δίνει ευκαιρίες σε πολλούς ανθρώπους. Ακόμη και σε εκείνους που κάποτε έχασαν τον δρόμο τους.

Πώς προέκυψε η ιδέα της Biorecycling Ltd.;

Λίγο πολύ τυχαία. Το 2008 ήμουν διευθυντής προσωπικού στου Σαρακάκη. Μου ήταν σαφές ότι το εμπόριο αυτοκινήτων είχε πάρει την κατιούσα. Έψαχνα να βρω καινούργια δουλειά. Αναζητούσα κάτι που να μην υπάρχει στην αγορά.

Ένας φίλος μου, με τον οποίο συνεταιριστήκαμε για ένα διάστημα, μου έδωσε την ιδέα να ασχοληθώ με τα ληγμένα τρόφιμα. Κάναμε την πρώτη μας παρουσίαση στα σούπερ-μάρκετ Lidl στη Θεσσαλονίκη, έχοντας στα χέρια μας μόνο την απαιτούμενη άδεια από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Τίποτε άλλο. Καθόλου εξοπλισμό. Το 2009 πήραμε το πρώτο μας έργο από το συγκεκριμένο σούπερ-μάρκετ στην Αθήνα. Βρήκαμε ένα φορτηγό-ψυγείο για τη μεταφορά των ληγμένων τροφίμων χωρίς ωστόσο να έχουμε αδειοδοτημένο αποθηκευτικό χώρο.

Επειδή το εγχείρημα ήταν δύσκολο και αβέβαιο, προσωπικά δούλευα παράλληλα σε άλλη εταιρία ως διευθυντής προσωπικού. Έως το 2012 έκανα και τις δύο δουλειές παράλληλα. Στο μεταξύ αγοράσαμε ένα φορτηγάκι με 1.200 ευρώ. Το 2010 ο συνέταιρός μου αποχώρησε. Προσέλαβα έναν μάνατζερ, για να καλύπτεται το κενό μου, αφού εγώ δούλευα και στην άλλη εταιρία.

Αποφάσισα να ασχοληθώ με τη συλλογή και τη μεταφορά ζωικών αποβλήτων, όχι όλων των κατηγοριών, και με τα επικίνδυνα απόβλητα εκτός των νοσοκομειακών. Τα απόβλητα είναι πολύπλοκος μηχανισμός και η γραφειοκρατία τεράστια. Το 2015 βρήκαμε αποθηκευτική μονάδα στον Ασπρόπυργο, ενώ στο μεταξύ ο στόλος των φορτηγών μεταφοράς είχε αυξηθεί και τώρα έχει φτάσει τα 17. Δυσκολευτήκαμε πάρα πολύ, χρεωθήκαμε με διάφορα πρόστιμα, αλλά τελικά τα καταφέραμε.

Νομίζω πως επικρατεί ένα χάος σε σχέση με τα απόβλητα. Ποια είναι, πώς συλλέγονται, πού καταλήγουν;

Είναι όντως μεγάλο θέμα. Σε πολύ γενικές γραμμές, γιατί είναι ακατόρθωτο να τα εξηγήσω αναλυτικά σε μία συνέντευξη, υπάρχουν τα μη επικίνδυνα απόβλητα, όπως τα ζωικά, και τα επικίνδυνα, όπως τα χημικά απόβλητα. Τα ζωικά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: στις κεφαλές των ζώων, που πρέπει βάσει ευρωπαϊκής νομοθεσίας να αποτεφρώνονται, στα εντόσθια, που πρέπει να ξεπλένονται πάρα πολύ καλά, δηλαδή σε ειδικά μηχανήματα, και τα επιστρεφόμενα προϊόντα, που μπορούν είτε να μεταποιηθούν είτε να καταστραφούν.

Τα ζωικά απόβλητα μπορούν να γίνουν ζωοτροφές, κρεατάλευρα, βελτιωτικό εδάφους. Επικίνδυνα απόβλητα είναι όλα όσα στο πίσω μέρος της συσκευασίας έχουν την πορτοκαλιά ένδειξη με το απαγορευτικό «Χ», τα οποία πρέπει να καταστρέφονται στα Χ.Υ.Τ.Ε.Α. Καθένας που εμπορεύεται αντίστοιχα προϊόντα είναι υποχρεωμένος βάσει νομοθεσίας να έχει σύμβαση με εταιρία συγκέντρωσης αποβλήτων και όχι, για παράδειγμα, να πετά τα υπολείμματα χρωμάτων στη σχάρα απορροής υδάτων.

Και πόσοι ακολουθούν τους εν λόγω κανονισμούς;

Οι μεγάλες εταιρίες, που σε υψηλό ποσοστό ανήκουν σε πολυεθνικές.

Είναι διαδεδομένη η εντύπωση πως, τουλάχιστον όσον αφορά στα τυποποιημένα προϊόντα, όταν λήγουν, αλλάζονται οι ημερομηνίες και επαναφέρονται στα ράφια. Αληθεύει;

Οι μεγάλες εταιρίες δεν το κάνουν. Δεν τους συμφέρει οικονομικά, γιατί δεν είναι τόσο απλό να αλλάξεις την ημερομηνία, δεν μπορούν να το κάνουν λογιστικά και, ακριβώς επειδή συνήθως είναι πολυεθνικές, δεν μπαίνουν σε τέτοιες διαδικασίες. Οι πολυεθνικές λειτουργούν με το γράμμα του νόμου. Η μεγάλη εταιρία θα κοιτάξει να σου μειώσει την τιμή συλλογής και αποθήκευσης αποβλήτων. Οι μικρές βιοτεχνίες, και κυρίως της επαρχίας, μπορεί να καταφεύγουν σε τέτοιες τακτικές. Να επεξεργαστούν το γάλα και να το κάνουν μυζήθρα για παράδειγμα.

Γιατί δεν ασχολείστε με όλων των ειδών τα απόβλητα; Είναι θέμα ειδικών αδειών;

Έχουμε άδεια για όλα τα απόβλητα. Αλλά για λόγους είτε επιχειρησιακούς είτε συναισθηματικούς, ακόμη και υγείας, δεν θέλω να ασχολούμαστε με νοσοκομειακά απόβλητα για παράδειγμα. Νοσοκομειακό απόβλητο θεωρείται και ένα ανθρώπινο μέλος. Καταλαβαίνετε πως δεν είναι διόλου ευχάριστο θέαμα.

Ποια είναι η διαδικασία διαχείρισης αποβλήτων;

Συλλογή, μεταφορά με ειδικά φορτηγά-ψυγεία σε ειδική μονάδα αποθήκευσης, ξεδιάλεγμα, αλλού η συσκευασία, αλλού το περιεχόμενο, ανακύκλωση και μεταφορά προς τα Χ.Υ.Τ.Α. στην Ελλάδα ή στα Χ.Υ.Τ.Ε.Α. στο εξωτερικό, στη Βουλγαρία, στην Πολωνία και στη Γαλλία. Στην Ελλάδα δεν έχουμε Χ.Υ.Τ.Ε.Α. και υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα με την Ε.Ε. εξαιτίας αυτού.

Εκτός από τις εταιρίες έχετε πελάτες και μεμονωμένους πολίτες;

Όχι. Εκτός από εκείνους που έχουν φωτοβολταϊκά. Τους χαλάνε και θέλουν να τα πετάξουν. Δεν τους τα μεταφέρουμε, γιατί δεν συμφέρει οικονομικά, αλλά τους ζητάμε να μας τα φέρουν και τους δίνουμε βεβαίωση παραλαβής, που χρειάζονται ώστε να πιστοποιηθεί ότι όντως χάλασαν. Βραβευτήκαμε γι’ αυτή μας τη δραστηριότητα.

Θεωρείτε πως ο Έλληνας έχει οικολογική συνείδηση;

Πριν από 10 χρόνια θα έλεγα ότι δεν έχει. Σιγά σιγά όμως και κυρίως οι νέοι που σπουδάζουν στο εξωτερικό επιστρέφουν με διαφορετική, οικολογική νοοτροπία. Έχουν συνειδητοποιήσει και έχουν λειτουργήσει για την προστασία του περιβάλλοντος και προσπαθούν να μάθουν και τα παιδιά τους.

Πόσους υπαλλήλους απασχολείτε;

Εβδομήντα δύο. Δίνουμε τη δυνατότητα σε νέους πτυχιούχους χημικούς – μηχανικούς περιβάλλοντος να συνεργαστούμε και φροντίζουμε, εφόσον το θέλουν, να παρακολουθούν ειδικά σεμινάρια. Έχουμε οδηγούς για τα φορτηγά, τους οποίους εκπαιδεύουμε, και εργάτες για τον διαχωρισμό των αποβλήτων.

Προσλαμβάνετε και αποφυλακισμένους, έτσι δεν είναι;

Έχουμε προλάβει 9 αποφυλακισμένους, δηλαδή περίπου το 10% των υπαλλήλων μας. 

Πώς πήρατε τέτοια απόφαση;

Το ήθελα για την ψυχή μου. Πλέον βρίσκομαι σε μία θέση που δεν μπορώ να βοηθήσω να προσληφθούν άνθρωποι που το έχουν ανάγκη ως μονάδες, κάτι που μπορούσα να κάνω όντας διευθυντής προσωπικού.

Έτσι δημιούργησα το πρόγραμμα «Prison breaker». Αρχικά ήθελα να δίνεται η ευκαιρία σε ανέργους γενικώς. Όμως αντιμετώπισα πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που ήθελαν να βολευτούν είτε με το χαρτζιλίκι των γονιών είτε αφήνοντας τις γυναίκες τους να κάνουν δύο και τρεις δουλειές. Με άλλα λόγια επαγγελματίες τεμπέληδες με καφενείου τύπου ανάγκες.

Έψαχνα να βρω ομάδες ανθρώπων που αληθινά ψάχνουν δεύτερη ευκαιρία στη ζωή τους. Σκέφτηκα εκείνους που έχουν κάνει φυλακή. Συνεργαζόμαστε με δήμους και εκκλησίες, όπου απευθύνονται αυτοί οι άνθρωποι. Έχουμε αποφυλακισμένους που έχουν εκτίσει ποινή 5-6 χρόνων για κλοπή. Έχουμε ανθρώπους που έχουν καταδικαστεί σε ισόβια, ποινή που στην Ελλάδα σημαίνει 13 έως 15 χρόνια φυλάκισης. Άτομα που θέλουν πραγματικά μία δεύτερη ευκαιρία στη ζωή τους.

Ήταν πολύ δύσκολη η αποδοχή αυτών των ανθρώπων από τους συναδέλφους τους;

Στην αρχή ναι. Φυλούσαν κινητά, πορτοφόλια, κλειδιά, φοβούνταν ότι εκείνοι θα αντιδράσουν βίαια. Οι ίδιοι οι αποφυλακισμένοι στην αρχή, αντί να μιλούν σαν να έχουν μπροστά τους έναν άνθρωπο, φώναζαν σαν να βρίσκονταν στη φυλακή, όπου υπάρχει υπερπληθυσμός και ο κάθε κρατούμενος φωνάζει για να ακουστεί, με αποτέλεσμα να επικρατεί οχλοβοή. Κι εγώ ο ίδιος δυσκολεύτηκα να καταλάβω γιατί φώναζαν έτσι. Και επιπλέον ουδείς μπορούσε να πιστέψει ότι εγώ ο ίδιος δεν έχω φυλακιστεί ποτέ μου. Με ρωτούσαν: «πού έχεις κάνει φυλακή;» και, όταν τους έλεγα ότι δεν έχω κάνει φυλακή, δεν με πίστευαν. Οπότε στην αρχή ήταν λίγο δύσκολα τα πράγματα.

Σιγά σιγά από τη μια οι αποφυλακισμένοι εργαζόμενοι συνειδητοποιήσαν το νέο περιβάλλον τους και από την άλλη καθίσαμε όλοι μαζί, ήπιαμε ένα κρασί και πάνω στο κρασί άρχισαν να ανοίγονται και να λένε τις ιστορίες τους. Ο φόβος υποχώρησε. Ο πάγος έσπασε. 

Χαίρεστε με αυτή την επιλογή σας;

Είμαι πολύ περήφανος.

 Κυβέλη Χατζηζήση,

Δημοσιογράφος skywalker.gr