Κάποτε ρώτησαν τον Thomas Edison πώς αισθάνεται έπειτα από 10.000 αποτυχημένες προσπάθειες να κάνει τον γλόμπο φωτός να ανάψει. Εκείνος αποκρίθηκε πως ανακάλυψε 10.000 τρόπους με τους οποίους δεν ανάβει ο γλόμπος.
Τι σημαίνει «αποτυχία»; Ποιος θεωρείται αποτυχημένος; Διδάσκει κάτι η αποτυχία ή όχι; Και πόσο απέχει από την επιτυχία;
Η ιστορία έχει στο ενεργητικό της πολλά πρόσωπα τα οποία είτε θεωρήθηκαν «αποτυχημένα» στον χώρο τους είτε μέσω μίας «αποτυχίας» διαμόρφωσαν τη σημερινή πραγματικότητα. Ο απολυμένος από την ίδια του την εταιρία Steve Jobs, ο αδύναμος μαθησιακά Albert Einstein, ακόμα και ο πεπεισμένος πως βρήκε την Ινδία Χριστόφορος Κολόμβος.
Πολλά ρητά έχουν ειπωθεί για την αποτυχία. Ένα από αυτά θέλει την αποτυχία να είναι το πρώτο σκαλοπάτι για την επιτυχία. Σωστό ίσως υπό μία έννοια. Πάντοτε, όταν γίνεται αρχή για κάτι, δεν γνωρίζεις πολλά πράγματα. Ακαδημαϊκά ίσως ναι. Μπορεί να έχεις ακόμα και το τεχνικό υπόβαθρο ή εν γένει το know how, όμως πάντα η πράξη κρύβει απρόοπτα και εκπλήξεις. Σημασία έχει να το τολμήσεις. «Fortuna favet fortibus», όπως έλεγαν και οι Λατίνοι.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο επιχειρηματίας υπολογίζει (και θα πρέπει να υπολογίζει) πάντα το ενδεχόμενο αποτυχίας και μάλιστα είναι χαρακτη- ριστικό πως 9 στις 10 νεοφυείς επιχειρήσεις αποτυγχάνουν. Κανένας όμως δεν ξεκινά να ανεβαίνει μία σκάλα για να μην ανέβει όροφο. Σαφώς υπάρχει ο φόβος για αποτυχία, όμως υπερέχει η απόκτηση γνώσεων και εμπειριών οι οποίες προέρχονται από τη δραστηριοποίηση. Δεν έχει σημασία πώς και πότε θα ξεκινήσεις, απλώς ξεκίνα.
Και ας μην ξεχνάμε πως σημασία δεν έχει πάντα ο προορισμός, άλλα η ίδια η διαδρομή. Και ειδικά ένας επιχειρηματίας γνωρίζει πως μια απόσταση μεταξύ Α και Β δεν είναι πάντα ευθεία. Αντιθέτως διέπεται από σκαμπανεβάσματα και απρόοπτα. Ο δρόμος για την επιτυχία δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Η ουσία όμως βρίσκεται στη στάση ζωής και στη διαμόρφωση συμπεριφοράς του ατόμου απέναντι στην αποτυχία με την πεποίθηση ότι όλα, ατομικά και περιβαλλοντικά, αλλάζουν και μεταβάλλονται. Συνεπώς η αποτυχία επαναπροσδι- ορίζει τους σκοπούς του ίδιου του επιχειρηματία. Μέσα από λάθη και δοκιμές το άτομο χαράσσει την πορεία του και βελτιώνεται. Πολλές φορές μάλιστα η αποτυχία είναι ένας τρόπος ενδυνάμωσης της θέλησης του επιχειρηματία να πάει παραπέρα και να πετύχει παρά τις ενάντιες συνθήκες. Ο Ουόλτ Ντίσνεϊ, για παράδειγμα, είχε χαρακτηριστεί ως μη έχων φαντασία στην αρχή της καριέρας του. Όλοι γνωρίζουμε την εξέλιξη.
Το αρνητικό είναι πως στην Ελλάδα υπάρχει, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, στιγματισμός με την αποτυχία. Για κάποιον που απέτυχε οι ευκαιρίες επανόρθωσης είναι λίγες, διότι τις περισσότερες φορές ούτε αναγνωρίζονται τα αίτια αυτής της αποτυχίας ούτε μελετώνται οι επικρατούσες συνθήκες. Εκ διαμέτρου αντίθετα κινείται το Ισραήλ. Αν αποτύχει η επιχείρηση μία φορά, στηρίζεται και δεύτερη και τρίτη, ίσως και τέταρτη. Σίγουρα λοιπόν το κοινωνικό περιβάλλον είναι αυτό που διαμορφώνει την αντίληψη περί αποτυχίας και την επαναπροσδιορίζει πολλές φορές.
Στη χώρα μας όμως δεν έχει ακόμη καταστεί σαφές πως σε ένα πρώτο επίπεδο η αποτυχία δεν ταυτίζεται με την αστοχία. Η μη εκπλήρωση του επιθυμητού στόχου εξαρτάται από πολλές παρα- μέτρους. Η μη ύπαρξη όμως στόχου καθιστά εκ των προτέρων κάθε επόμενη κίνηση αποτυχημένη.
Ως αποτέλεσμα επιχειρηματίες που απέτυχαν σε βάση καιροσκοπισμού εξισώνονται με εκείνους που επένδυσαν στο έργο τους και η αποτυχία προήλθε από ενδεχομένως στρατηγικούς ή/και απρόβλεπτους παράγοντες και η οποία τελικά προσθέτει αξία.
Τελικά αποτυχία και δράση πάνε μαζί. Συνηθίζεται να λέγεται πως μόνο όποιος δεν πράττει δεν αποτυγ- χάνει. Μέσα από τον δρόμο όμως αυτό αποκτάται γνώση και στο τέλος πραγματικά επιτυχημένος είναι εκείνος που μπορεί και αφουγκράζεται την αποτυχία και μαθαίνει από αυτήν. Όπως λέει και η λαϊκή ρήση «κάν’ το με πάθος κι ας είναι λάθος»,
Ιωάννης Αναστασίου,
Συντάκτης, citycampus.gr
