Το franchising στην Ελλάδα είναι ένα γρήγορα αυξανόμενο επιχειρησιακό σχήμα και αποτελεί σίγουρη μέθοδο επιτυχίας για τις επιχειρήσεις που επεκτείνονται τόσο σε τζίρο, όσο και σε αριθμό. Το franchising έχει γνωρίσει αξιοσημείωτη άνθηση και σε άλλες χώρες ανά τον κόσμο και ιδιαίτερα στη Μεσόγειο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει ότι το σύστημα αυτό παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων στην Ευρώπη.
Ας δούμε τα βασικά πλεονεκτήματα του franchising:
- Το franchising επιτρέπει σε μια επιχείρηση να αυξήσει το κεφάλαιό της μέσω των franchisees της, των δικαιοδόχων της, που επενδύουν στις επιχειρήσεις τους.
- Απαιτείται λιγότερο προσωπικό για να λειτουργήσει η έδρα και η ομάδα πωλήσεων σε σχέση με αυτό που συμβαίνει σε μια συμβατική επιχείρηση.
- Υπάρχει λιγότερη έκθεση στα προβλήματα που συνδέονται με τη συμβατική επιχείρηση, όπως η πρόσληψη και η διατήρηση του προσωπικού.
- To franchising είναι δεκτικό σε διεθνή επέκταση. Τα οφέλη σε μια χώρα του εξωτερικού μέσω ενός franchising είναι τεράστια.
- Κυρίως επωφελούνται οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δηλαδή ο franchisor, ο δικαιοπάροχος, που έχει γρήγορη διείσδυση σε νέες αγορές, επιτυγχάνει οικονομίες κλίμακας και μειώνει τα προς επένδυση κεφάλαια και τον επιχειρηματικό κίνδυνο, και o franchisee, ο δικαιοδόχος, που επωφελείται από το γνωστό και καθιερωμένο όνομα, τη συνολική τεχνογνωσία σε όλους τους τομείς που του προσφέρει ο franchisor, τις οικονομίες κλίμακας της αλυσίδας, που του επιτρέπουν να αγοράζει σε χαμηλές τιμές, τη δυνατότητα άμεσης καθιέρωσης και γρήγορης ανάπτυξης και τη σταθερή ποιότητα και τη μεγάλη αξιοπιστία προϊόντων και υπηρεσιών. Έτσι, οι επιχειρηματικές αποτυχίες είναι πολύ λιγότερες.
- Ένα μεγάλο πλεονέκτημα του franchising είναι ότι μεταφέρει ολοκληρωμένα και μεθοδικά τη γνώση για την έναρξη και λειτουργία μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας.
- Η έννοια της διαφήμισης αποτελεί βασικό στοιχείο της φιλοσοφίας του franchising, καθώς ενισχύει τους δικαιοδόχους, όπως και το ίδιο το brand.
- Ο θεσμός του franchising προστατεύει πολύ περισσότερο τον τελικό καταναλωτή, ενώ σε μαθαίνει πώς να λειτουργείς ως επιχειρηματίας και δίνει λύση στο πρόβλημα των αναξιοποίητων σπουδών και της ανεργίας. Οι επιχειρήσεις που αναπτύσσονται με αυτή τη μέθοδο είναι υγιείς, οι επιχειρηματικές αποτυχίες είναι ελάχιστες (κάτω του 5%) και η επιχειρηματική ισχύς κατανέμεται στους πολλούς και όχι σε έναν.
Βέβαια, δεν πρέπει να παραβλέπουμε και κάποια από τα μειονεκτήματα του franchising:
- Δεν είστε ιδιοκτήτης των καταστημάτων και ως εκ τούτου δεν κερδίζετε όπως μια επιχείρηση με ιδιωτική κύρια αλυσίδα.
- Έχετε λιγότερο άμεσο έλεγχο του δικτύου. Εντούτοις, είστε σε θέση να διακόψετε μια σύμβαση με έναν δικαιοδόχο που δεν ακολουθεί τους όρους του συμβολαίου.
- Δίνετε σε άλλους το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν τα εμπορικά σήματα και το επιχειρησιακό σύστημά σας. Πρέπει να είστε βέβαιοι ότι έχετε δικαίωμα προσφυγής εάν καταλάβετε ότι απομακρύνονται από το δικό σας προκαθορισμένο σύστημα. Για τον λόγο αυτό είναι άκρως απαραίτητο να επιλέξετε δικαιοδόχους με μεγάλη προσοχή για να εξασφαλίσετε ότι αυτοί είναι ικανοί και προετοιμασμένοι να διευθύνουν την επιχείρησή τους σύμφωνα με το σύστημά σας και ότι το δίκτυό σας αναπτύσσεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Ο δικαιοπάροχος έχει την ηθική υποχρέωση να εξασφαλίσει στους δικαιοδόχους του την επιτυχημένη πορεία του δικτύου.
Οι περισσότεροι τύποι επιχειρήσεων είναι κατάλληλοι για franchising. Όμως οι επιχειρήσεις με μικρά περιθώρια τζίρου καθιστούν συνήθως τους υποψηφίους franchisees φτωχούς, οπότε συνιστάται τέτοιου είδους επιχειρήσεις να μην προτιμώνται για δίκτυο franchise.
Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι η επιχείρηση που θα χρησιμοποιηθεί για το δίκτυο πρέπει να είναι δομημένη έτσι, ώστε ο δικαιοπάροχος να είναι σε θέση να ελέγξει τις δραστηριότητες των δικαιοδόχων και του τρόπου που ενεργούν. Παράλληλα ο δικαιοπάροχος θα πρέπει να είναι σε θέση να ελέγξει τον κύκλο εργασιών και τα επίπεδα ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης προκειμένου να μπορεί να εξασφαλίσει την καταβολή των αμοιβών. Πρέπει όλοι αυτοί οι έλεγχοι να είναι επαρκείς και ενδελεχείς προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα στη συνεργασία του παρόχου με τον δικαιοδόχο.
Λόγω της σοβαρής οικονομικής κρίσης το franchising κερδίζει συνεχώς έδαφος σε σχέση με τις ανεξάρτητες επιχειρήσεις, διότι το γνωστό brand name μiας επιχείρησης παρέχει ασφάλεια στους επιχειρηματίες, οι οποίοι επιθυμούν να ρισκάρουν όσο το δυνατόν λιγότερο.
Οι επιχειρήσεις που έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση στον τομέα της δικαιόχρησης είναι κυρίως οι εταιρείες Everest, Goody's, Γρηγόρης, στον τομέα της ένδυσης οι Alexi Andriotti, Raxevsky, Premanan, των σουπερμάρκετ οι Α-Β Βασιλόπουλος, Carrefour, OK Markets και των παιδικών ρούχων Crocodilino, Lapin.
Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Το 2010 άνοιξαν περίπου 700 καταστήματα με το σύστημα της δικαιόχρησης (franchsing).
Βασικά ευρήματα της συγκριτικής ανάλυσης και της έρευνας είναι ότι το 1o εξάμηνο του 2011 καταγράφεται μια σταθεροποίηση του συνολικού αριθμού των σημείων πώλησης έναντι του 2010 (αύξηση 0,1%) και έναντι της αύξησης 1,3% του 2010 συγκριτικά με το 2009 σ’ αυτό το δείγμα συστημάτων franchise.
Η σταθεροποίηση του αριθμού των σημείων πώλησης είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό εύρημα, αν συγκριθεί με την πορεία των ανεξάρτητων καταστημάτων, όπου μόνο τον τελευταίο χρόνο παρουσιάζουν συρρίκνωση στα αστικά κέντρα από 5% έως και 15% σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΕΕ (Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου).
Το franchising αποτελεί μια δυναμική εμπορική στρατηγική που εξασφαλίζει ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης. Ο θεσμός αυτός έχει σημαντικά πλεονεκτήματα για όλους, για τον καταναλωτή, που έχει μεγάλη ποικιλία επιλογών και απολαμβάνει υψηλή ποιότητα προϊόντων με ανταγωνιστικές τιμές, για τους εργαζόμενους, καθώς δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, όπως και για την εθνική οικονομία, αφού μειώνεται η ανεργία, ενώ εισπράττονται άμεσοι και έμμεσοι φόροι.
Χρύσα Τσιώτση, Νομικός
