Η δημιουργικότητα αποτελεί μια έννοια, η οποία έχει πια ενταχθεί στη λίστα των business buzzwords και απασχολεί όλο και περισσότερο την επιχειρηματική αρθρογραφία. Όχι τυχαία όμως. Η ύπαρξή της αποτελεί προϋπόθεση για την ανάδειξη καινοτομιών και επομένως την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και τη διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό. Τι χρειάζεται όμως για να μπορέσει να αναδυθεί και να ενισχυθεί σε έναν οργανισμό; Σε αυτό το άρθρο θα παραθέσουμε μερικές πρακτικές για το πως να κάνετε πιο δημιουργική την εταιρία σας.
Ευέλικτη και ανοιχτόμυαλη κουλτούρα: Η κουλτούρα αποτελεί ίσως τον κρισιμότερο παράγοντα. Για να γίνει δυνατή η εξεύρεση νέων και αποδοτικότερων λύσεων, να μπορέσει το προσωπικό να συμβαδίσει με τις αλλαγές του περιβάλλοντος και ο οργανισμός να μπορέσει να εξελιχθεί, πρέπει να υπάρχει μια κουλτούρα που να υποστηρίζει την εναλλακτική σκέψη. Το προσωπικό θα πρέπει να λειτουργεί σε ένα κλίμα όπου θα νιώθει άνετα με το να σκέφτεται έξω από τα καθιερωμένα (και πιθανώς παρωχημένα) πλαίσια του οργανισμού, καθώς και να μπορεί να πειραματιστεί και να παράγει ιδέες χωρίς το φόβο ότι θα επικριθεί. Μια κουλτούρα που θα επιβραβεύει τις νέες ιδέες, που θα δείχνει στους εργαζόμενους ότι η δουλειά τους έχει αντίκτυπο και δε θα κατακρίνει τα λάθη, αλλά θα κινείται γρήγορα εκμεταλλευόμενη την ορμή του πειραματισμού. Τοποθετώντας τα άτομα στις θέσεις όπου αισθάνονται ότι μπορούν να είναι ο εαυτός τους και να αποδώσουν περισσότερο, διατηρείται η παρακίνηση και η σύνδεση με το αντικείμενο εργασίας τους, αυξάνοντας την αυτοπεποίθηση και τη θέληση για δημιουργία.
Αμφισβητήστε τα στερεότυπα: «Μόνο ορισμένα άτομα είναι δημιουργικά», «Δημιουργικότητα ίσον τέχνη, χρειάζεται ταλέντο», «Το μόνο που απαιτείται για να ευδοκιμήσει η δημιουργικότητα είναι η ελευθερία έκφρασης» είναι μερικές από τις αντιλήψεις περί δημιουργικότητας σε έναν οργανισμό. Ισχύουν όμως; Η άποψη ότι «όλοι είμαστε ικανοί για σχεδόν οτιδήποτε, αρκεί να δοθούμε ολοκληρωτικά σε αυτό» ολοένα και ενισχύεται, η ταύτιση της δημιουργικότητας με την τέχνη είναι τελείως λανθασμένη και παρόλο που η ελευθερία έκφρασης είναι καταλύτης, δεν είναι το μοναδικό στοιχείο που απαιτείται. Το κατάλληλο περιβάλλον, που παρέχει ερεθίσματα και υποστήριξη, μπορεί να βοηθήσει οποιονδήποτε να γίνει πιο δημιουργικός. Η ανάπτυξη νέων προϊόντων, η χάραξη σύγχρονης στρατηγικής και η εξεύρεση αποδοτικών λύσεων αποτελούν προϊόντα συλλογικής και δημιουργικής σκέψης και όχι αποκλειστικά ταλέντου. Τέλος, η συνεχής εξάσκηση, η πειθαρχία, ακόμη και η αποτυχία στα πλαίσια ενός ανεκτικού και ελεύθερου περιβάλλοντος, καταρρίπτουν τα στερεότυπα που στραγγαλίζουν τη δημιουργικότητά σας.
Διευκολύνετε τη δικτύωση και επιτρέψτε την ποικιλία: Το προσωπικό ενός οργανισμού είναι το πολυτιμότερο στοιχείο του. Αναπτύσσοντάς το και επενδύοντας σε αυτό, εμμέσως αποκτούμε ένα πλεονέκτημα σε θέματα δημιουργικότητας και καινοτομίας. Φέρνοντάς το σε επαφή με άλλα προοδευτικά άτομα και με συνεχή εκπαίδευση αυξάνουμε τις πηγές έμπνευσης και ιδεών, την τριβή με τις νέες τάσεις και εξελίξεις, την επινοητικότητα και την κριτική σκέψη. Η ποικιλία σε ό,τι έχει να κάνει με το υπόβαθρο του προσωπικού, φέρνει στο τραπέζι διαφορετικές ικανότητες, εμπειρίες, ιδέες και απόψεις, που περνώντας μέσα από το χωνευτήρι του ανοιχτόμυαλου οργανισμού, μπορούν να δημιουργήσουν μια έντονα δημιουργική ομάδα.
Μη βασίζεστε αποκλειστικά στα δεδομένα: Αναμφισβήτητα οι αριθμοί και τα δεδομένα είναι σημαντικά και χρήσιμα, αφού προσφέρουν μια ασφάλεια και η ανάλυσή τους συμβάλει στην εξαγωγή συμπερασμάτων, ωστόσο πολλές φορές δεν προσφέρουν ολόκληρη την εικόνα. Όταν φλερτάρουμε αποκλειστικά με τα δεδομένα για την εξεύρεση λύσεων, αυτόματα καταδικάζουμε τη δημιουργικότητα σε θάνατο. Από τον ωκεανό των πληροφοριών και των ομοειδών υπηρεσιών/προϊόντων αυτό που θα μας κάνει να ξεχωρίσουμε από το θόρυβο, είναι το πόσο δημιουργικοί και καινοτόμοι είμαστε. Τα αποτελέσματα, λοιπόν, πρέπει να προκύπτουν από μια ισορροπημένη διαδικασία ανάλυσης και δημιουργικότητας.
Φροντίστε να υπάρχουν οι κατάλληλες υποστηρικτικές διαδικασίες: Το θετικό και υποστηρικτικό κλίμα μέσα σε έναν οργανισμό είναι το κόκκινο νήμα που θα πρέπει διαπερνά κάθε έκφανσή του. Ωστόσο, η δημιουργικότητα θα πρέπει με τη σειρά της να υποστηρίζεται και σε ένα πιο πρακτικό επίπεδο από τις κατάλληλες διαδικασίες και εργαλεία (π.χ. brainstorming, TRIZ κ.α.). Οι διαδικασίες αυτές θα πρέπει από τη μια να ενισχύουν την παραγωγή ιδεών και από την άλλη να διευκολύνουν την υλοποίηση τους. Επίσης, επιβάλλεται να ενσωματωθούν, έτσι ώστε να είναι μέρος της καθημερινότητας όχι απλώς, one-off, γεγονότα. Να συνδέονται με τη στρατηγική του οργανισμού και να αλληλοϋποστηρίζονται συνεχώς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δε δημιουργείται απλώς πρόσφορο έδαφος για την καρποφορία της δημιουργικότητας, αλλά μπαίνουν και τα θεμέλια για έναν αμφιδέξιο οργανισμό που μπορεί να προετοιμαστεί κατάλληλα ή/και να προσαρμοστεί στις επιταγές της επόμενης ημέρας, ενώ παραμένει αποδοτικός στο ισχύον περιβάλλον του.
Η διαχείριση της δημιουργικότητας μέσα σε έναν οργανισμό κρίνεται πια αναγκαία. Η υπερπροσφορά επιτάσσει την ανάγκη για καινοτομίες και δημιουργική σκέψη. Αυτό όμως δεν αποτελεί ένα “one man show”, αλλά μια συλλογική προσπάθεια που διαπερνά όλα τα τμήματα ενός οργανισμού. Χρειάζεται η υποστήριξη από τη διοίκηση, η χρήση των κατάλληλων εργαλείων, η διαμόρφωση του κατάλληλου κλίματος ελευθερίας, συνεργασίας και ανταλλαγής γνώσεων και ιδεών, ώστε να εγκατασταθεί αυτή η κουλτούρα που θα επωάσει το δημιουργικό στοιχείο.
Δημήτρης Κοντάκης
Co-Founder - Cognitive Space
