H συνεταιριστική επιχειρηματική μορφή, Όραμα 2020
Το συνεργατικό κίνημα είναι η καλύτερη έκφραση της ζωντάνιας και της αυθεντικότητας των οργανώσεων της κοινωνίας. Ταυτίζεται σχεδόν απόλυτα και ακολουθεί όλα τα χαρακτηριστικά της ύπαρξής μας.
Και όπως στην ζωή το κύριο χαρακτηριστικό είναι οι διακυμάνσεις της και εναλλαγές της, μέρα-νύχτα, ύπνος-ξυπνητός, εγρήγορση-χαλάρωση, άνω-κάτω κλπ, έτσι και στο συνεργατικό κίνημα καταγράφονται κορυφές και καταπτώσεις. Άλλωστε μόνο οι μηχανές και οι οργανώσεις παρουσιάζουν σταθερή απόδοση, ανεξάρτητη από τους ανθρώπους, και κάποια στιγμή «σπάνε» και διαλύονται. Κάθε τι ζωντανό έχει διακυμάνσεις και αναζωογονήσεις.
Μετά μια περίοδο πλήρους κατάρρευσης του συνεργατικού-συνεταιριστικού κινήματος εκτιμάται ότι πρέπει να ανασυνταχθεί και να μεγαλουργήσει και πάλι. Όχι σαν αυτοσκοπός, αλλά σαν μια ανάγκη του κοινωνικού συνόλου, όπως καταγράφεται παγκοσμίως. Απλά στην Ελλάδα θα πρέπει να ξεκινήσουμε με «αρνητικό χάντικαπ», διότι ο συνεργατισμός απαξιώθηκε πλήρως, και απέκτησε αρνητική έννοια, και με την βοήθεια της πολιτείας, με τον νόμο 4015/του 2011.
Το 2012 ο ΟΗΕ το χαρακτήρισε «Διεθνές έτος Συνεργατισμού», μετά από εισήγηση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) και ήδη σε όλο τον κόσμο κινούνται για την ανάπτυξη του συνεργατισμού σε όλες της ανθρώπινες δραστηριότητες.
Τον Ιανουάριο 2013 η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία (InternationalCooperativeAliance-ICA) συνέταξε το σχέδιο για μια Συνεταιριστική Δεκαετία «ΟΡΑΜΑ 2020», με στόχο η συνεταιριστική επιχειρηματική μορφή να γίνει μέχρι το 2020 ο αναγνωρισμένος ηγέτης στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα και να γίνει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μορφή επιχείρησης.
Η Ευρωπαϊκή Περιοχή του ICA ανέλαβε εκστρατεία ανάπτυξης του Σχεδίου «ΟΡΑΜΑ 2020» και σε μια όσο το δυνατόν ποιο αντιπροσωπευτική συνάντηση συλλογικοτήτων και δομών της πραγματικής κοινωνικής οικονομίας την Παρασκευή 6 Μαρτίου 2015, στις φιλόξενες εγκαταστάσεις της ΕΕΤΑΑ, συζητήθηκαν οι προοπτικές αναζωογόνησης του συνεργατικού κινήματος με πρωτοβουλία του ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΠΑ και της Cooperatives Europe.
Ήταν σχεδόν όλοι εκεί: η Ελένη Καλαμάρα (Ενεργειακός Συνεταιρισμός Σίφνου), ο Μάκης Αναγνώστου, ο Βασίλης Μπιρλιδάκης (Συνεταιρισμοί Φαρμακοποιών), ο Λάζαρος Αγγέλλου (Κ136 για το νερό), ο Κώστας Νικολάου (Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός biosCOOP), ο Γιώργος Δρόσος (ΘΕΣτο), ο Κώστας Γκουγκουλιάς (ΘΕΣγάλα), ο Τάσος Νικολαδάκης (ανακύκλωση Πάτρας), ο καθ Κώστας Παπαγεωργίου (ΙΣΕΜ), ο Νίκος Παΐζης (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ), ο Νίκος Μυρτάκης (Συνεταιριστικές Τράπεζες), ο Μανώλης Κιουτσούκης (ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ), ο Γιάννης Ρεστάκης, ο Λ. Γερολυμάτος (ΚοινΣΕπ Χαλανδρίου), η Μαρία Κουνάβη (ΥπΑΑΤ), ο Βασίλης Μπέλλης (ΑΝΚΑ), ο Δημήτρης Φεγγίτης (ΕΕΤΑΑ), η Πόλα Νικολάου (ΚοινΣΕπ ΕΥΖΕΙΝ), ο Γιώργος Αλεξόπουλος (ΕΤΑΓΡΟ), ο Ανδρέας Ρουμελιώτης (enallaktikos), η Κωνσταντίνα Κράνου, η Καλομίρα Μπόκα, η Νάνσυ Κορέτζελου, ο Ιωάννης Γαλάτουλας (Συνεταιρισμός ΕΥΚΑΡΠΟΝ), ο Νίκος Αποστολόπουλος, η Ειρήνη Αιμονιώτη, ο Πρόδρομος Καλαϊτζής (COGECA), ο Δημήτρης Μιχαηλίδης (Συνεταιρισμός Κτηνοτρόφων ΘΡΑΚΩΝ ΑΜΝΟΣ, ΚοινΣΕπ ΜΟΔΟΥΣΑ, ΚοινΣΕπ Τσάϊ ΟΛΥΜΠΟΥ Νέκταρ, ΚοινΣΕπ ΜΥΓΔΟΝΙΑ) και άλλοι.
Τα αποτελέσματα της συνάντησης αφορούν θέματα όπως:
Η ενσωμάτωση σε κάθε καταστατικό συνεταιρισμού οι επτά συνεταιριστικές αρχές: Εθελοντισμός, δημοκρατικός έλεγχος των μελών, οικονομική συμμετοχή των μελών, αυτονομία και ανεξαρτησία, εκπαίδευση και ενημέρωση, συνεργασία μεταξύ συνεταιρισμών και ενδιαφέρον για την κοινότητα. Και βέβαια πρέπει να γίνει απολύτως σαφής ο συνεταιριστικός Τρόπος της Επιχειρηματικότητας που είναι το τρίπτυχο: Αυτοβοήθεια μέσω της Ιδιοκτησίας, Αυτοέλεγχος μέσω της Δημοκρατικής Διακυβέρνησης και Αυτονομία μέσω της Αυτορρύθμισης. Κάθε άλλη ελαστικότητα δημιουργεί αποκλίσεις από το συνεταιριστικό κίνημα.
Ο πλουραλισμός στους συνεταιρισμούς δεν τους διαφοροποιεί από τον προσανατολισμό τους στον άνθρωπο. Σήμερα καταγράφουμε συνεταιρισμούς παραγωγών, καταναλωτών, εργαζομένων, πιστωτικές ενώσεις, συνεταιρισμούς λιανικής πώλησης ή αγοράς και κοινωνικούς.
Η Ευρωπαϊκή Περιφέρεια της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας αποτελείται από 70 Μέλη από 33 Ευρωπαϊκές Χώρες (στις οποίες μέχρι σήμερα δεν περιλαμβάνεται η Ελλάδα), και έχει 7 Eυρωπαϊκές Τομεακές Συνεταιριστικές Οργανώσεις: Αγροτικές-Cogeca, Τραπεζικές-EACB, Καταναλωτών-Λιανικής-Euro Coop, Οικοδομικούς-Cecodhas, Βιομηχανίας & Υπηρεσιών-Cecop, Φαρμακευτικοί-EUSP και Ανανεώσιμες Πηγές-RESCoop.
Αν οι τρείς κύριες συνιστώσες του συνεργατισμού είναι η τεχνική υποστήριξη, η κοινωνία και τα εργαλεία, φαίνεται ότι το ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΠΑ, το ΙΣΕΜ, η ΠΡΩΣΚΑΛΟ, το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ και η ΕΤΑΓΡΟ αποτελούν πολύ καλή βάση για την τεχνική υποστήριξη, ενώ η κοινωνία έχει βαθειά ανάγκη για ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης, αλληλεγγύης και αμεσοδημοκρατίας.
Κυριότερο σημείο προσοχής και εργαλείο για την αναζωογόνηση του συνεργατισμού πρέπει να είναι η κοινή ενιαία ελληνική νομοθεσία για την κοινωνική οικονομία και τον συνεργατισμό (συνεταιρισμό).
Ακολουθεί η άμεση ανάγκη για σύσταση ενός χρηματοπιστωτικού εργαλείου της κοινωνικής οικονομίας για να στηρίζει τα κοινωνικά εγχειρήματα.
Οι προτεραιότητες θα μπορούσαν να είναι:
- Η δημιουργία υποστηρικτικού πλαισίου για τους συνεταιρισμούς
- Αύξηση της ευαισθητοποίησης των νέων για τους συνεταιρισμούς
- Ένας συνεταιριστικός οδικός χάρτης για την υποστήριξη έναρξης και ανάπτυξης συνεταιριστικών επιχειρήσεων
Στόχος και επόμενο βήμα θα είναι η οργάνωση Πανελλήνιου Συνεδρίου Συνεργατισμού το φθινόπωρο 2015, αφού μέχρι το Μάιο 2015 θα διαμορφωθεί ένα κείμενο-διακήρυξη όσων ενδιαφέρονται και επιθυμούν την αναζωογόνηση του συνεργατισμού στην Ελλάδα. Πληροφορίες από την ομάδα πρωτοβουλίας: Λουκάς Μπρέχας-6972404946, www.diktio-kapa.dos.gr/.
