Το σημερινό μας άρθρο έχει ως αντικείμενο την στρατηγική σύμφωνα με την οποία μπορούμε να δομήσουμε την επιχειρησιακή μας δομή και κουλτούρα. Η σπουδαιότητα των 2 προαναφερθέντων εννοιών αντανακλάται σε πρόσφατες έρευνες οι οποίες δείχνουν ως τρίτο (μετά τις αποδοχές και την προοπτική εξέλιξης) παράγοντα επιλογής ή αλλαγής στην εργασίας μας, το εργασιακό κλίμα.

Θα ξεκινήσουμε εξετάζοντας τις σχολές εσωτερικής δομής και στη συνέχεια τις αντίστοιχες σχολές επιχειρησιακής κουλτούρας. Ας τις γνωρίσουμε:

Επιχειρησιακή δομή
Οι 2 επικρατέστερες «σχολές» εσωτερικής δομής, όπως αυτές αναπτύχθηκαν από τον P.J. Thurbin το 1994, είναι οι:

• Μηχανιστική: Ως μηχανιστική δομή, θεωρούμε μια πολυεπίπεδη, αυστηρά καθορισμένη δομή, σαν και αυτή που βλέπουμε συνήθως στα οργανογράμματα των περισσοτέρων εταιριών. Επιλέγοντας την μηχανιστική δομή, αντλούμε πολλά θετικά στοιχεία, όπως ότι ο καθένας γνωρίζει ποια είναι η δουλειά και οι αρμοδιότητες του, σε ποιόν αναφέρεται, καθώς και ποιοι αναφέρονται σε εκείνον. Παράλληλα, βλέπει μπροστά του ένα προδιαγεγραμμένο career path, με όλα τα ενδιάμεσα στάδια που πρέπει να περάσει για να φτάσει στην κορυφή. Τέλος, υπάρχουν σαφή και καταγεγραμμένα όρια μεταξύ των εργασιών. Δυστυχώς τα μειονεκτήματα αυτής της δομής, είναι ότι μειώνει τη δημιουργικότητα και την πρωτοβουλία, διώχνοντας πολλές φορές τα ταλέντα, καθυστερεί και δυσχεραίνει την επικοινωνία, με κίνδυνο να χαθούν ευκαιρίες ή να μην διορθωθούν έγκαιρα πιθανά λάθη. Απαντάται συχνά σε μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις και οργανισμούς.
• Οργανική: Ως οργανική δομή, θεωρούμε μια ελεύθερη, χωρίς διακριτά όρια δομή. Επιλέγοντας την οργανική δομή, αντλούμε επίσης πολλά θετικά στοιχεία, καθώς προάγουμε τη δημιουργικότητα και την πρωτοβουλία, δίδοντας σε όλους τους συναδέλφους δυνατότητες λήψης αποφάσεων. Στην οργανική δομή ο καθένας αντιμετωπίζεται ως «ειδικός» και παράλληλα ως υπεύθυνος για κάθε επιτυχία ή αποτυχία του τομέα του. Δυστυχώς τα μειονεκτήματα αυτής της δομής, είναι ότι δεν υπάρχουν σαφή και καταγεγραμμένα όρια μεταξύ των εργασιών, ενώ απαιτείται ένα πολύ ισχυρό κέντρο αποφάσεων που να μπορεί να ελέγξει και συγκρατήσει τα επιμέρους τμήματα ως μια ενότητα. Απαντάται σε μικρού μεγέθους, νεαρές επιχειρήσεις, συγκεντρωμένες πολλές φορές γύρω από τον επιχειρηματία.

Επιχειρησιακή κουλτούρα:
Οι δύο μεταβλητές που καθορίζουν τον τύπο κουλτούρας είναι, το κατά πόσο η εξουσία είναι συγκεντρωτική ή αποκεντρωμένη, καθώς και το κατά πόσο είναι επίσημη ή ανεπίσημη. Οι 4 σχολές επιχειρησιακής κουλτούρας που προκύπτουν από τους συνδυασμούς των παραπάνω, όπως αυτές αναπτύχθηκαν από τον Charles Handy (1981) στο βιβλίο του «οι θεοί στο management», είναι οι:

• Απόλλων (συγκεντρωτική και επίσημη): Η κουλτούρα του «Απόλλωνα» εμφανίζει πολύ μεγάλη συγκέντρωση εξουσιών σε πολύ λίγα πρόσωπα–υπεύθυνα για σχεδόν τα πάντα μέσα στην εταιρία. Ακολουθούνται οι τύποι σε βαθμό προσήλωσης–τυπολατρίας, εφαρμόζεται επιστημονική διοίκηση με χρήση αναγνωρισμένων–διεθνών μοντέλων, ενώ τέλος ακολουθείται αυστηρά η ιεραρχία. Συνήθως εφαρμόζεται σε πολύ μεγάλες, παλαιές και σχετικά «αρτηριοσκληρωτικές» επιχειρήσεις.
• Αθηνά (αποκεντρωμένη και επίσημη): Η κουλτούρα της «Αθηνάς» περιλαμβάνει υπερβολικά τυποποιημένη επιχειρησιακή φιλοσοφία-συμπεριφορά, ενώ παράλληλα παρέχει αποκεντρωμένες εξουσίες δοσμένες σε μεγάλο αριθμό ατόμων. Τέλος, παρέχει μεγάλη ευελιξία κινήσεων-αποφάσεων στους ειδικούς ευνοώντας τα ταλέντα. Παρατηρείται αρκετά σε σύγχρονες πολυεθνικές.
• Δίας (συγκεντρωτική και ανεπίσημη): Η κουλτούρα του «Δία» εμφανίζει υψηλή συγκέντρωση εξουσιών σε λίγα πρόσωπα. Δεν ακολουθούνται οι τύποι, χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα η προφορική και η διαισθητική επικοινωνία, ενώ συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις η επιχείρηση είναι οργανωμένη γύρω από τους ιδιοκτήτες.
• Διόνυσος (αποκεντρωμένη και ανεπίσημη): Η κουλτούρα του «Διόνυσου» περιλαμβάνει ειδικούς με ελεύθερο πνεύμα, πλήρως αποκεντρωμένες εξουσίες, εντελώς άτυπες διαδικασίες, ενώ στηρίζεται καθαρά στα κοινά ενδιαφέροντα & στην αμοιβαία εκτίμηση. Μπορεί να απαντηθεί σε μεγάλα γραφεία συμβούλων επιχειρήσεων.

Καλή σας επιτυχία!

Κώστας Στάμκος,
Business Development Director,
City Unity College