Η επιχειρηματικότητα αποτελεί νοοτροπία αλλά συνάμα και μια πολυδιάστατη έννοια. Αναφέρεται στην ικανότητα ενός ατόμου ή και μιας ομάδας να αναγνωρίζει και να εκμεταλλεύεται ευκαρίες προκειμένου να πετύχει οικονομικό όφελος ή οποιαδηπότε άλλη μορφή προστιθέμενης αξίας. Η έννοια της επιχειρηματικότητας αφορά τα άτομα, τις επιλογές και τις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν κατά την έναρξη, εξαγορά ή λειτουργία μιας επιχείρησης ή την συμμετοχή τους στην διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Για να αποκτήσει η σύγχρονη οικονομία ανταγωνιστικό και δυναμικό χαρακτήρα, η επιχειρηματικότητα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα. Είναι η κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, απελευθερώνοντας το ανθρώπινο δυναμικό και επιτρέποντας την μετατροπή ιδεών σε επιτυχημένες προσπάθειες.
Είναι πλέον παραδεκτή πραγματικότητα πως η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια διαρκή ύφεση και οι επιχειρηματικότητα καλείται να ανταπεξέλθει και να αναπτυχθεί σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές οικονομικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον το οποίο μεταβάλλεται συνεχώς. Μέσα σε αυτές λοιπόν τις πραγματικά δύσκολες συνθήκες της χρηματοπιστωτικής κρίσης, κοινός στόχος των επιχειρήσεων είναι η δημιουργία ενός διατηρήσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Η καινοτομική επιχειρηματικότητα μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο Peter Drucker χαρακτήρισε την καινοτομία "ως το αναγκαίο εργαλείο που διαθέτουν οι επιχειρήσεις για να εκμεταλλευτούν την αλλαγή, η οποία αποτελεί την ευκαιρία μιας διαφορετικής επιχειρηματικής δραστηριότητας". Η επιχειρηματικότητα είναι στενά συνδεδεμένη με την καινοτομία καθώς αναζητά σε μία αδιάλειπτη βάση "το νέο" που να ανταποκρίνεται στις εξελισσόμενες ανάγκες της επιχείρησης και του περιβάλλοντός της. Η καινοτομία μπορεί να αφορά είτε στο επιχειρησιακό μοντέλο, είτε να είναι τεχνολογική. Σημασία βέβαια έχει πόσο αποτελεσματικά εφαρμόζεται η καινοτομία στην αγορά και όχι πόσο έξυπνη είναι.
Το σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον επιτάσσει από μια επιχείρηση για να είναι ανταγωνιστκή να καινοτομεί συνεχώς, να διαφοροποιείται και να αναβαθμίζεται. Εντούτοις, η καινοτομία δεν είναι αυθύπαρκτη αλλά καθορίζεται από συγκεκριμένους δείκτες όπως η επιθυμία των καταναλωτών να χρησιμοποιούν νέα προϊόντα, η διαθεσιμότητα στελεχών και η ικανότητά τους να δημιουργούν καινοτομικές ιδέες, οι διαθέσιμοι πόροι, η καταλληλότητα των υφιστάμενων υποδομών, κτλ.
H καινοτομία μπορεί και προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις αυξάνοντας την παραγωγικότητά τους, την κερδοφορία τους, το μερίδιο αγοράς τους, τον βαθμό ικανοποίησης των πελατών, την ποιότητα των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών καθώς επίσης ανοίγοντας και νέες αγορές.
Ωστόσο, εμπειρικές μελέτες έχουν αποδείξει πως μια καινοτομική επιχειρηματική δραστηριότητα συνδέεται άρρηκτα με την επιχειρηματική συμπεριφορά υψηλού ρίσκου καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των καινοτομιών δεν ολοκληρώνεται σχεδόν ποτέ και μπορεί να μην εξυπηρετήσουν κανέναν αρχικό ή τελικό επιχειρηματικό στόχο.
Για τον λόγο αυτό, είναι πρωτεύουσας σημασίας να γίνει ξεκάθαρο και σαφές στις εκάστοτε διοικούσες αρχές να πορευθούν με την αντίληψη πως η καινοτομία οδηγεί σε επιχειρηματική επιτυχιά μόνο όταν γίνει βασική εταιρική φιλοσοφία. Κατ’επέκταση, η τήρηση μίας συντονισμένης και μεθοδευμένης στρατηγικής διαδικασίας είναι αναπόσπαστο κομμάτι: αρχικά δημιουργία καινοτόμων ιδεών, στη συνέχεια, αξιολόγηση της δυνατότητας υλοποίησης τους και του κόστους εφαρμογής τους, αλλά και των επιπρόσθετων εσόδων που θα αποφέρε ο σχεδιασμός της υλοποίησης της καινοτομίας (παραγωγικής και εμπορικής) και στη συνέχεια, η παρακολούθηση και ενδεχομένως η τροποποίηση ορισμένων τμημάτων της εάν βέβαια αυτή είναι απαραίτητη. Άλλωστε, επιτυχημένη καινοτομική χαρακτηρίζεται μια επιχείρηση η οποία έχει κατανοήσει σε βάθος πως αφενός η καινοτομία δεν είναι τυχαίο γεγονός αλλά αποτελεί επιχειρησιακή διαδικασία και αφετέρου πως το management της καινοτομικής δραστηριότητας είναι αναγκαίο.
Ένα αποτελεσματικό management πρέπει να βασίζεται στις εξής δομές:
- Στην εστίαση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και η αποφυγή διασποράς της.
- Στην κατάλληλη επιλογλητου οργανωσιακού μοντέλου.
- Το management δεν είναι μονόπλευρο πιστεύοντας πως η καινοτομία ειναι μονάχα τεχνολογική ή εμπορική ή οργανωσιακή.
- Στην ανάπτυξη σωστής επικοινωνίας και συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων κάτω από έναν κοινο στόχο.
- Στην ανάπτυξη μιας ενιαίας επιχειρησιακής καινοτομικής κουλτούρας.
Ολοκληρώνοντας, αυτό που ενδεχομένως θα πρέπει να επισημανθεί και είναι μείζονος σπουδαιότητας, είναι το γεγονός πως τελικά η ενσωμάτωση μιας κουλτούρας που θα ευνοεί την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχική ανάγκη των επιχειρήσεων που δεν επιθυμούν να αφήσουν το μέλλον τους στην τύχη.
Αΐντα Νίκα,
Πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού φορέα BUSINESS MENTALITY
Ιδρύτρια της A.I.D.A. Marketing & Business Development
