Στις ανεπτυγμένες χώρες που η εκπαίδευση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και συνυφασμένη με τον επιχειρηματικό κόσμο, η άσκηση πρακτικής αποτελεί πάγια τακτική των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και σημείο αναφοράς για πολλούς φοιτητές.

Η Ελλάδα, παρά την απόσταση που συχνά έχει η ακαδημαϊκή καθημερινότητα με την εργασιακή, δεν αποτελεί εξαίρεση στην παραπάνω λογική. Εκατοντάδες φοιτητές ετησίως στελεχώνουν κρατικούς και ιδιωτικούς οργανισμούς, είτε μετά από προσωπική επιλογή, είτε λόγω υποχρέωσής τους με βάση το σύστημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ένα ετερόκλητο και συνεχώς μεταβαλλόμενο εργατικό δυναμικό που αποτελεί ουσιαστικά τους επαγγελματίες του μέλλοντος, κάνει τα πρώτα του βήματα στο γνωστικό του αντικείμενο μέσω της πρακτικής άσκησης. Ειδικά σε περιόδους κρίσης και υψηλής ανεργίας, όπως η παρούσα, αυτό αποτελεί όαση για φοιτητές, ενώ επανδρώνει με σταθερή ροή κενές θέσεις εργασίας.

Όπως αποδεικνύουν οι αντίστοιχες έρευνες, η ανεργία των νέων έχει αγγίξει δυσθεώρητα επίπεδα καθιστώντας την πρακτική, μια ελκυστική επιλογή για έναν υποψήφιο που αναζητά εργασία, ούτως ώστε να διατηρηθεί ανταγωνιστικός στην αγορά εργασίας, να δικτυωθεί κοινωνικά, και φυσικά να αποφευχθεί το ψυχολογικό βάρος που επιφέρει η εργασιακή απραξία. Το λαϊκό ρητό "πέτρα που κυλά δεν χορταριάζει" έρχεται να επιβεβαιωθεί με τη λογική πολλών νέων για την απόφασή τους να πραγματοποιήσουν μια πρακτική άσκηση, ακόμα και όταν έχουν άμεση ανάγκη τις χρηματικές απολαβές.

Οι περισσότεροι ερωτηθέντες τόνισαν ότι όχι μόνο είναι ευχαριστημένοι με την επιλογή της πρακτικής, αλλά θα το ξαναέκαναν ακόμα και δεύτερη φορά αρκεί να υπήρχε πιθανότητα πρόσληψης μέσα από μια τέτοια θέση. Ένας νέος που ενδιαφέρεται κυρίως να εισπράξει εμπειρία και να "χτίσει" το βιογραφικό του, σπάνια θα ενδιαφερθεί για τα χρήματα μιας άσχετης προς το αντικείμενό του θέσης. 

Οι υποψήφιοι: Αρχικά, είναι απολύτως απαραίτητο ο εκάστοτε υποψήφιος να έχει ορισμένα θέματα στην ατζέντα του, προτού προβεί στην πρακτική άσκηση. Όντας σε ένα εργασιακό περιβάλλον για μερικούς μήνες πρέπει να επιδείξει μεθοδικότητα, συγκέντρωση και προσοχή. Η απουσία προγραμμάτων ένταξης που παρατηρείται σε πολλούς οργανισμούς, τα τυχόν ετερόκλητα καθήκοντα και η μη πληρωμή είναι μεν σημαντικές παράμετροι, αλλά δεν πρέπει να αποτελέσουν τροχοπέδη και δικαιολογία αποτυχίας του όλου εγχειρήματος.

Ο υποψήφιος κατά την πρακτική του, έχοντας ως όπλο τη συλλογή πληροφοριών που έχει πρόσφατη από το ακαδημαϊκό υπόβαθρο, πρέπει να εστιάζει σε σημεία που φαίνονται δυσνόητα και ενδιαφέροντα, και να επιδιώκει να εκτίθεται σε μια ευρεία γκάμα ζητημάτων που εκτός από πολύτιμη εμπειρία, θα σμιλεύσουν το μελλοντικό εργασιακό του προφίλ.

Η κατανόηση της κουλτούρας και της μικροπολιτικής της κάθε εταιρείας σε συνδυασμό με την ορμή του νεαρού της ηλικίας, μπορεί να φέρει σύγχρονες επιστημονικές πρακτικές στο προσκήνιο, ωθώντας την εταιρεία να σκεφτεί νέες μεθόδους εργασίας και έτσι να εκθέσει τον εκάστοτε φοιτητή σε ελεγχόμενο ρίσκο και άμεσα business results. Αν η πρακτική αντιμετωπιστεί από τον υποψήφιο σαν αναγκαίο κακό, είναι σίγουρο πως θα αποτύχει ο σκοπός της, και τις βαρύτερες απώλειες θα τις έχει ο ίδιος ο ασκούμενος.

Από την πλευρά των εταιρειών: Το θέμα όμως δεν αφορά μόνο τον υποψήφιο, αλλά και την εκάστοτε εταιρεία. Όσον αφορά το στρατηγικό σχεδιασμό του ανθρώπινου δυναμικού, παρατηρούμε εντελώς διαφορετικές μεθόδους και απόψεις για τις πρακτικές. Μεγάλες εταιρείες ανεξαρτήτως κλάδου, λόγου χάρη, αποφεύγουν την κάλυψη θέσεων μέσω πρακτικής άσκησης, άλλες λειτουργούν με σταθερές θέσεις πρακτικής, ενώ μερικές το αντιμετωπίζουν ως προσέλκυση ταλέντων και μελλοντική επένδυση. Καμία από τις παραπάνω απόψεις δεν αποτελεί απόλυτα σωστή ή λανθασμένη επιλογή και έχει να κάνει με τη λογική στελέχωσης καθώς και με το πώς η εταιρεία έχει τοποθετηθεί στρατηγικά γύρω από αυτή την απόφαση.

Αν αποφεύγει να χρησιμοποιεί άτομα για πρακτική για την κάλυψη θέσεων εργασίας, τότε παρατηρούμε μια πιο κλειστή κουλτούρα με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις προσλήψεις και ίσως μια εσωστρέφεια και σταθερότητα στις θέσεις εργασίας της. Το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων που κάνουν την πρακτική τους άσκηση απορροφάται σε εταιρείες που παραδοσιακά έχουν στενές σχέσεις με εκπαιδευτικά ιδρύματα, ακαδημαϊκά προγράμματα και τα γραφεία σταδιοδρομίας τους.

Κάποιες εταιρείες μάλιστα χρησιμοποιούν με μεγαλύτερη φειδώ την πρακτική άσκηση, αναζητώντας από συγκεκριμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα τα προφίλ υποψηφίων που ταιριάζουν σε κάποια ανοιχτή θέση. Μέσω αυτού, απολαμβάνουν ένα πιλοτικό διάστημα μερικών μηνών, στο οποίο επιχειρούν να εκπαιδεύσουν και να γαλουχήσουν το άτομο με την κουλτούρα της εταιρείας, ώστε μετά τη λήξη της πρακτικής να συνεχίσουν τη συνεργασία μαζί του.
Η όλη διαδικασία αποτελεί μια οργανωτική πρόκληση για την εκάστοτε εταιρεία, καθώς απαιτείται ενδελεχής έλεγχος για τον κατάλληλο υποψήφιο, κόστος εκπαίδευσης όπως και γενικότερο πλάνο ανάπτυξης και εξέλιξης του.

Τι εξετάζεται: Οποιαδήποτε και να είναι η θέση του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας για την πρακτική άσκηση, υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψιν. Καθίσταται καταρχήν, αδήριτη ανάγκη να διατηρηθεί το employee branding σε υψηλά επίπεδα, ακόμα και αν ο υποψήφιος απορριφθεί ή άνει μια τρίμηνη πρακτική και αποχωρήσει. Όπως τονίστηκε παραπάνω, οι μελλοντικοί επαγγελματίες, είναι αναγκαίο να χτίσουν καλές σχέσεις με την εκάστοτε εταιρεία, δημιουργώντας μια γέφυρα επικοινωνίας, καλής φήμης και γιατί όχι μελλοντικής συνεργασίας.

Επομένως, η προσοχή και ο σεβασμός στην αντιμετώπιση του εργαζόμενου έρχεται σε πρώτη μοίρα, όσον αφορά κυρίως τα πεδία αρμοδιότητας και συμπεριφοράς της εταιρείας απέναντί του. Δεύτερο καίριο ζήτημα, είναι ο στόχος που πρέπει να έχει ο κάθε οργανισμός προτού προβεί σε αναγγελία διαθέσιμης πρακτικής άσκησης καθώς και το σύστημα που θα υποστηρίξει και θα συνδράμει τη θέση αυτή. Οργανώνοντας ένα σχέδιο με βάση τις άμεσες ανάγκες της εταιρείας, τις δυνατότητες που έχει ένας μέσος υπάλληλος και το χρονικό διάστημα της πρακτικής του, πρέπει να προαποφασιστεί ένα σχέδιο δράσης.

Το αν αυτό θα περιλαμβάνει ετερόκλητα καθήκοντα, εναλλαγή θέσεων και τμημάτων, σταθερή αύξηση αρμοδιοτήτων και πρόγραμμα ένταξης/εκπαίδευσης είναι κάτι που πρέπει να υπάρχει σαν ανοιχτό ενδεχόμενο για να καλύψει τυχόν ανάγκες. Αξίζει να σημειωθεί πως παρότι, συχνά, το μικρό χρονικό διάστημα της πρακτικής άσκησης δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για εκπαίδευση και εξέλιξη του υποψηφίου, ένα σύστημα που θα στοχεύει σε άμεση εξάσκηση βασικών πρακτικών και μεθόδων του επαγγέλματος μπορεί να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.

Με γνώμονα το τι πραγματικά χρειάζεται να κάνει ένας επαγγελματίας στην καθημερινή του εργασία, το HR μπορεί να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο μεταξύ θεωρητικών γνώσεων και πρακτικής εφαρμογής τους, δίνοντας στο άτομο αυτοπεποίθηση, φανερώνοντάς του την πραγματική φύση της δουλειάς του και παράλληλα βοηθώντας τον οργανισμό με έναν ακόμα μοχλό κίνησης. Είναι εντυπωσιακό, το πόσοι φοιτητές αποτέλεσαν σημαντικά τμήματα των εταιρειών τους κατά τη διάρκεια της πρακτικής τους άσκησης, αφήνοντας περιχαρείς συναδέλφους και εξαιρετικά αποτελέσματα.

Η αρχή μιας συνεργασίας: Συνοψίζοντας, η πρακτική άσκηση στην Ελλάδα αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο για τους νέους επαγγελματίες, ειδικά την περίοδο που διανύουμε. Αν επιχείρηση και υποψήφιος χειριστούν σωστά και με επαγγελματισμό το ζήτημα, μπορεί να αποφέρει στη χειρότερη των περιπτώσεων έναν ωριμότερο στο γνωστικό του πεδίο φοιτητή και μια ευχαριστημένη εταιρεία, και στην καλύτερη των περιπτώσεων την αρχή μιας εξαιρετικής συνεργασίας.

Αθηνά Ντόβα
Coo & Co-Founder
Owiwi