Ο Σπύρος, 42 ετών, άνεργος για περίπου 1 χρόνο, ανησυχεί όχι τόσο για εκείνον αλλά για την οικογένεια και τα 2 μικρά παιδιά του. "Σκέφτομαι πολύ σοβαρά το τελευταίο διάστημα να φύγουμε από την πόλη. Γεννήθηκα, πήγα σχολείο, σπούδασα και ξεκίνησα να δουλεύω στην Αθήνα, άρα το να πω ότι θέλω να γυρίσω στο χωριό θα ακουστεί παράδοξο. Δε ξέρω τι σημαίνει χωριό, αν εξαιρέσεις κάποια καλοκαίρια που έζησα με τη γιαγιά και τον παππού. Τότε περνούσα ωραία, αλλά ήμουν μικρός και οι διακοπές μου δε ξεπερνούσαν τον ένα μήνα. Αυτό άλλωστε είναι που με φοβίζει. Μπορώ να αντέξω αυτή την αλλαγή για πάντα; Τι μπορεί να κάνει ένας γραφίστας στο χωριό;"
Η Μαρία, 29 ετών, εργάζεται parttime σε μία εταιρεία. "Δε το κάνω για το μισθό, άλλωστε είναι αστείο να μιλάμε για 300 € το μήνα, όταν μάλιστα τα 100 € τα χρειάζομαι για τις μετακινήσεις μου στη δουλειά. Το κάνω μόνο για την προϋπηρεσία, για να νοιώθω έστω και λίγο παραγωγική, στο κάτω κάτω, για να μη μένω σπίτι. Κάνω και δεύτερη δουλειά, μένω με τους γονείς μου και "ευτυχώς" δεν έχω δημιουργήσει ακόμα οικογένεια, αν και θα το ήθελα πολύ. Σκέφτομαι να φύγω για το χωριό. Πάντα το σκεφτόμουν, ακόμα και πριν γίνει της μόδας. Οι γονείς μου πάντα είχαν άλλη άποψη. "Το χωριό έχει πεθάνει, η ζωή είναι στις πόλεις. Σπούδασες για να καταλήξεις στο χωράφι;", μου έλεγαν κάθε φορά που τους ανέφερα το χωριό. Ποτέ δε κατάλαβα αυτή την αντίδρασή τους, παρόλα αυτά ακολούθησα τη συμβουλή τους."
Η Γεωργία, 52 ετών, παρόλο που το όνομά της θα ακουγόταν πολύ καλύτερα κοντά στη φύση, απεχθάνεται τη ζωή στο χωριό, ακόμα και την εικόνα του να είσαι γεωργός ή κτηνοτρόφος. " Έφυγα πολύ μικρή από το χωριό μαζί με τους γονείς μου. Ήρθαμε για κάτι καλύτερο στην πόλη. Το βρήκαμε. Μεγάλωσα δυο παιδιά, τα σπούδασα, είχανε όλες τις ανέσεις και όταν σκέφτομαι τα δύσκολα παιδικά μου χρόνια στο χωριό, ένοιωθα υπερήφανη που τα παιδιά μου μεγάλωσαν διαφορετικά. Δε θέλω να ζήσουν στις συνθήκες που έζησα εγώ. Θα μου πείτε ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Θα συμφωνήσω, αλλά παράλληλα θα σας πω ότι προτιμώ την πόλη από το χωριό. Θέλω τα παιδιά μου να βρουν μία δουλειά και να ζήσουν στην πόλη με τα όποια μειονεκτήματα. Αυτό έκανα και εγώ και ποτέ δε σκέφτηκα να γυρίσω, παρά τις όποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουμε σήμερα. Τι θα μπορούσε να κάνει άλλωστε μία αρχιτέκτονας στο χωριό;"
Ο Παναγιώτης, 35 ετών, έχει κάνει ήδη το πρώτο βήμα. Μετά από 35 χρόνια ζωής στην πόλη, αποφάσισε, χωρίς καν να το σκεφτεί, να την εγκαταλείψει. " Αν το σκέφτηκα; Ναι, το σκέφτηκα. Δύο εβδομάδες. Μόλις με απέλυσαν από την μεταφορική εταιρεία που εργαζόμουν ως οδηγός φορτηγού, μετά από ένα μήνα βρέθηκα στο χωριό. Η γυναίκα μου στην αρχή δυσκολεύτηκε πολύ να προσαρμοστεί. Αλλά όλα είναι συνήθεια. Εγώ αντίθετα, από την πρώτη κιόλας ημέρα, ένοιωσα σαν το σπίτι μου. Χωρίς να έχω ζήσει στο παρελθόν ούτε μία μέρα σε χωριό. Εδώ θα μεγαλώσουν τα παιδιά μου, σκέφτηκα. Εδώ θα ζήσουν πραγματικά."
Επιστροφή στο χωριό. Ωραίο ακούγεται. Γι' αυτό άλλωστε θα το συναντήσουμε πολλές, μα πάρα πολλές φορές, σε τίτλους εκπομπών, συνεδρίων, σεμιναρίων. Πουλάει, θα έλεγε κάποιος που ασχολείται με το μάρκετινγκ και τη διαφήμιση.
Τι σημαίνει όμως πραγματικά επιστροφή στο χωριό;
Επιστροφή στο χωριό σημαίνει ότι γίνομαι αγρότης. Και γίνομαι αγρότης σημαίνει ότι ζω στην ύπαιθρο.
Ο Σπύρος, η Μαρία, η Γεωργία και ο Παναγιώτης, με διαφορετικά επαγγέλματα, αντιμετωπίζουν ξεχωριστά ο καθένας τους την ιδέα να εγκαταλείψουν τις μεγαλουπόλεις και να συνεχίσουν τη ζωή τους σε κάποια μικρότερη επαρχιακή πόλη ή χωριό. Το επάγγελμα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα "εμπόδια" για αυτή την αλλαγή.
Υπάρχει η λάθος αντίληψη ότι επιστροφή στο χωριό σημαίνει ότι πρέπει να αφήσω πίσω μου, εκτός από τις "πολυτέλειες" της πόλης και το επάγγελμά μου. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει.
Το χωριό, η κωμόπολη, η μικρή επαρχιακή πόλη δε χρειάζεται μόνο τον δάσκαλο, τον ιερέα και τον αγροφύλακα όπως παλιά. Οι καιροί έχουν αλλάξει, το ίδιο και η ζωή στην επαρχία. Γιατρός, τεχνικός υπολογιστών, δικηγόρος, λογιστής, ηλεκτρολόγος, φυσικοθεραπευτής, δασκάλα χορού, σερβιτόρος και οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα είναι απαραίτητα στη μικρή κοινωνία των επαρχιακών πόλεων.
Άλλοι πάλι πιστεύουν, ότι επιστροφή στο χωριό, σημαίνει ότι γίνομαι γεωργός ή κτηνοτρόφος.
Η ενασχόληση με τη γεωργία ή τη κτηνοτροφία δεν αποτελεί τη μόνη επαγγελματική διέξοδο στην επαρχία. Δεν είναι απλό να αλλάξεις επάγγελμα από τη μια μέρα στην άλλη και ακόμα περισσότερο το να γίνεις αποκλειστικά επαγγελματίας γεωργός ή κτηνοτρόφος.
Αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να συνεχίσεις αυτό που σπούδασες ή αυτό που έμαθες στην πόλη και συμπληρωματικά να ασχοληθείς με τη γεωργία ή την κτηνοτροφία. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες στην επαρχία, που μπορείς να τις ανακαλύψεις, μόνο αν ζήσεις εκεί.
Μη σε φοβίζει λοιπόν ότι η επιστροφή στο χωριό θα είναι το τέλος για ότι έχεις φτιάξει μέχρι σήμερα. Αντίθετα, μπορεί να αποτελέσει την αρχή για μία καλύτερη και πιο ποιοτική ζωή κοντά στη φύση.
Σπήλιος Καταφυγιώτης,
Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας, Υποψήφιος Διδάκτωρ
