Μια ημέρα που μπορούμε να αποδείξουμε ότι θέλουμε να προσπαθήσουμε συντονισμένα, θέλουμε όλοι μαζί να κάνουμε τις πόλεις μας ομορφότερες, το περιβάλλον μας καλύτερο. Είναι μια ημέρα που αλλάζουμε τη νοοτροπία μας, τη συμπεριφορά μας και την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον μας. Η καμπάνια ''Let's do it Greece'' μας καλεί στις 26 Απριλίου να πάρουμε μέρος σε ένα σημαντικό μάθημα εθελοντισμού και ομαδικότητας. Ο Νίκος Κιούσης μας μιλάει για την εμπειρία του και μας καλεί να συμμετέχουμε όλοι.

Τι είναι το Let’s Do It Greece;

Το Let’sDoItGreece είναι μια εθελοντική καμπάνια. Ξεκίνησε σαν μια απλή αυθόρμητη ιδέα και ένα όνειρο να ενώσουμε όλη την Ελλάδα για να την καθαρίσουμε μέσα σε μια ημέρα και από το 2012 που το ξεκινήσαμε έχει γίνει θεσμός. Είναι η μέρα που βγαίνουμε από τα σπίτια μας, που συντονιζόμαστε σε όλη την Ελλάδα, είτε είμαστε από κάποιο φορέα, είτε από κάποιον σύλλογο, είτε από το Δήμο μας, με στόχο να κάνουμε μια ταυτόχρονη εθελοντική δράση καθαρισμού, αισθητικής ανάπλασης και συνολικότερα εξωραϊσμού των τοπίων γύρω μας είτε αστικών, είτε φυσικών.

Πώς ξεκίνησε η καμπάνια και με πoιο τρόπο ήρθε στην Ελλάδα;

Σαν ιδέα είχε ξεκινήσει το 2008 από την Εσθονία. Εκεί υπήρχε μια αντίστοιχη ομάδα εθελοντών που έβαλαν ως στόχο, να συντονίσουν όσο περισσότερο κόσμο μπορούσαν μέσα σε μια μέρα. Η δράση έγινε με πολύ μεγάλη επιτυχία αφού κινητοποιήθηκαν 50.000 εθελοντές και έτσι άρχισε να διαδίδεται και σε άλλες χώρες.

Η δική μας επαφή με τον εθελοντισμό ξεκίνησε μέσα από τις περιβαλλοντικές ομάδες του σχολείου. Η τότε καθηγήτρια μας, μας έστειλε ένα βίντεο από την εκεί δράση και μας πρότεινε να κάνουμε κάτι αντίστοιχο και εδώ, για να δείξουμε ότι υπάρχει αυτή η θέληση και η διάθεση ότι υπάρχει μια δραστήρια νεολαία που επιθυμεί κάτι καλύτερο. Εμείς ξεκινήσαμε το 2012 αρκετά δειλά τις ενέργειες και πλέον είμαστε πολύ χαρούμενοι γιατί έχει πάρει πανελλαδικές διαστάσεις. Η πρώτη μας απόπειρα ήταν στις 29 Απριλίου του 2012, όπου σύμφωνα με την καταγραφή που κάναμε συμμετείχαν περίπου 20.000 εθελοντές.

Ο κόσμος έχει ευαισθητοποιηθεί γύρω από τα περιβαλλοντικά ζητήματα;

Γενικά θεωρώ ότι έχει ξεκινήσει να αναπτύσσεται μια περιβαλλοντική κουλτούρα και σε αυτό βοηθάει και το σχολείο, καθώς γίνονται πολλές αναφορές στο κομμάτι του περιβάλλοντος και πραγματοποιούνται αρκετά project. Παλιότερα δε συνηθιζόταν, γιατί δεν ήταν τόσο μεγάλο και έντονο το πρόβλημα. Πλέον έχει αρχίσει και καλλιεργείται και το βλέπουμε μέσα από τις αντιδράσεις μαθητών, νηπιαγωγείου και δημοτικού. Αυτό που έχουμε διαπιστώσει είναι ότι ορισμένες φορές λείπει μια καλή συνεργασία, λείπει ο συντονισμός και λείπει και η συνέχεια. Ενώ πολλές δράσεις ξεκινούν και γίνονται με επιτυχία, σταματάνε. Εμείς εκεί στοχεύουμε, στο να χτίσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης με όλη την Ελλάδα. Πρέπει όλοι οι φορείς να γνωριστούμε μεταξύ μας, να συνεργαστούμε και να κάνουμε κάτι που θα έχει διάρκεια και που θα καθιερωθεί. Αυτή την ευκαιρία και τη δυνατότητα μας τη δίνει το Let’sDoItGreece.

Για ποιο λόγο η πολιτεία δεν έχει δώσει το απαραίτητο βάρος;

Προσπάθειες από την πολιτεία γίνονται. Μάλιστα κάποιες φορές γίνονται σε συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις που έχουν σπουδαίο έργο όλα αυτά τα χρόνια. Από την εμπειρία μας έχουμε διαπιστώσει ότι μερικές φορές λείπουν άνθρωποι εκπαιδευμένοι, που να αγαπάνε αυτό που κάνουν για να το πιστέψουν. Τυχαίνει, για παράδειγμα, να αναλαμβάνει ένα project κάποιος που δεν έχει καμία σχέση με το αντικείμενο. Αυτό είναι λάθος. Θα πρέπει για να έχει επιτυχία το άτομο ή η ομάδα που θα το τρέξει, να το πιστέψει.

Η κρίση έχει επηρεάσει ως προς την αντιμετώπιση του κόσμου στο κομμάτι του περιβάλλοντος ;

Σίγουρα έχει παίξει ρόλο και μια μεγάλη περίοδο ο εθελοντισμός είχε γίνει μόδα. Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε, είναι ότι ο εθελοντισμός ούτε μόδα είναι, ούτε κάτι ευκαιριακό, ούτε ερχόμαστε να καλύψουμε κενά του κράτους. Εθελοντισμός για εμάς είναι αυτό που ξεκινάει μέσα από την καρδιά μας. Θέλουμε να κάνουμε κάτι, να νιώσουμε χρήσιμοι, να βοηθήσουμε, να εμπνεύσουμε κόσμο και βεβαίως όπου μπορούμε να βοηθήσουμε να αναδειχθούν προβλήματα και σαφώς να επιλυθούν. Μέσα από προτάσεις και ιδέες να δοθεί λύση. Γενικά πρέπει να αναπροσδιοριστεί ο όρος εθελοντισμός στην Ελλάδα, γιατί κάποιες φορές παρερμηνεύεται. Το Let’sDoItGreece μας δίνει την δυνατότητα να κάνουμε κάτι δημιουργικό. Έχουμε δει παιδιά τα οποία νιώθουν απομονωμένα ή φοιτητές που δεν μπορούν να βρουν εργασία, να αναδεικνύουν τις δεξιότητες τους σε όλα τα επίπεδα. Μέσα από την κίνηση βλέπουμε την εξέλιξη τους, πόσες δεξιότητες αποκτούν, πόση αυτοπεποίθηση αποκτούν, νιώθουν ότι μπαίνουν σε μια ομάδα, μια οικογένεια. Είναι πολύ σημαντικό το αίσθημα του ανήκειν. Και αυτό επίσης είναι ένα άλλο σημείο που στοχεύουμε.

Είπες ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν κενά στο κομμάτι του εθελοντισμού. Μέσα από τις δράσεις σας δεν είναι σαν να κλείνετε τρύπες που είναι ευθύνη της πολιτείας, με αποτέλεσμα αυτό το πρόβλημα να ξαναδημιουργείται;

Γενικά στην Ελλάδα σε πολλές περιπτώσεις έχει συνηθιστεί ο εθελοντής να μπαίνει μπροστά και μετά να ακολουθούν όλοι οι άλλοι. Η φιλοσοφία μας είναι ότι ο εθελοντής είναι συμπληρωματικός. Πρώτα πρέπει να γίνονται όλα τα υπόλοιπα και εμείς με τις δυνατότητες που έχουμε και με τον ελεύθερο χρόνο που διαθέτουμε, καθώς πολλοί δουλεύουμε ή σπουδάζουμε ή έχουμε άλλες υποχρεώσεις, να προσφέρουμε όπου μπορούμε περισσότερο είτε είναι στον τομέα της υγείας, είτε στο περιβάλλον είτε στην αλληλεγγύη. Πολλές φορές ο εθελοντής όταν μπαίνει μπροστά, υπάρχει και κίνδυνος γιατί δεν είναι θεσμικά κατοχυρωμένος και πάνω από όλα είναι θέμα ασφάλειας. Πρέπει ο εθελοντής να είναι συμπληρωματικός μέσα σε όλες τις δομές της κοινωνίας.

Αυτή τη στιγμή σε ποιες περιοχές της Ελλάδας θα λάβουν χώρα οι δράσεις σας;

Μέχρι σήμερα έχουν δηλώσει 1.667 φορείς από όλη την Ελλάδα. Μας κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση ότι συμμετέχουν πολλά ακριτικά νησιά και χωριά, τα οποία δεν είχαν αναπτύξει τον εθελοντισμό στην περιοχή τους και μέσα από αυτή τη δράση, τους δόθηκε η ευκαιρία να νιώσουν κομμάτι μιας μεγαλύτερης οικογένειας. Είναι αξιοθαύμαστο το πάθος με το οποίο οργανώνουν την περιοχή τους, τις ιδέες για τις παρεμβάσεις αισθητικού τύπου, για να ομορφύνουν τους τόπους τους. Υπάρχει πολύ μεγάλη κινητοποίηση στην Αττική, στη Δυτική Ελλάδα και στην Ήπειρο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα πολλών μαθητών που αφού κατάφεραν να κινητοποιήσουν τους συμμαθητές τους στη συνέχεια κατάφεραν να κινητοποιήσουν τους Δήμους τους.

Η δράσης σας περιορίζεται στον καθαρισμό;

Το βασικό αντικείμενο είναι ο καθαρισμός. Προσπαθούμε όμως να αναδείξουμε στην κοινωνία τις έννοιες της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης. Γύρω μας δεν είναι σκουπίδια όλα αυτά που πετάμε, αλλά αντικείμενα που κάποια μπορούν να χρησιμοποιηθούν πάλι ή να αξιοποιηθούν εναλλακτικά. Επίσης να δώσουμε βάρος στο πως μπορούμε να προλαμβάνουμε καταστάσεις. Η πρόληψη είναι το Α και το Ω. Επιπρόσθετα πραγματοποιούμε δενδροφυτεύσεις, βάφουμε κτίρια, ομορφαίνουμε τοπία, κάνουμε παρεμβάσεις με κατασκευές, όπως τραπεζοκαθισμάτων και συνολικότερα ενέργειες εξωραϊσμού τόσο των αστικών, όσο και των φυσικών τοπίων της χώρας μας.

Όλα αυτά τα αντικείμενα που συγκεντρώνετε που καταλήγουν;

Τη μέρα της δράσης προσπαθούμε να διαχωρίσουμε τα υλικά κάνοντας διαλογή στην πηγή. Τα ανακυκλώσιμα υλικά να μην πάνε μαζί με τα σύμμικτα απορρίματα. Θέλουμε να προωθηθούν ειδικά για ανακύκλωση. Επίσης κοιτάμε ποια υλικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε άλλες δράσεις όπως π.χ. λάστιχα τα οποία μπορούμε να τα κάνουμε γλάστρες. Δεν έχει σημασία απλά να τα μαζέψουμε, αλλά πως μπορούμε να κάνουμε αυτές τις δράσεις σωστά.

Έχετε σταθερούς φορείς ή συλλόγους που συνεργάζεστε;

Έχουμε χτίσει όλα αυτά τα χρόνια μια σχέση εμπιστοσύνης, το οποίο είναι άλλωστε και το μυστικό της επιτυχίας, με φορείς που έχουν πιστέψει στο όνειρό μας. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού, τον Αρχέλων, φορείς που ασχολούνται με την προστασία των θαλάσσιων ειδών, με συλλόγους αυτοδυτών που συντονίζουν υποθαλάσσιους καθαρισμούς και με πολλές ακόμα ομάδες. Πρόσφατα καθιερώσαμε με το Υπουργείο Παιδείας εβδομάδα εθελοντισμού. Συνολικότερα έχουμε δημιουργήσει ένα πολύ μεγάλο δίκτυο που θέλουμε να τους ευχαριστήσουμε για την βοήθεια που προσφέρουν στην κοινή μας προσπάθεια.

Την εβδομάδα εθελοντισμού τι να περιμένουμε να δούμε στα σχολεία;

Η εβδομάδα εθελοντισμού είναι από τη Δευτέρα 20/04 έως και την Παρασκευή 24/04 και θα γίνουν δράσεις μέσα στους χώρους των σχολείων. Ο στόχος είναι οι μαθητές να υιοθετήσουν το σχολείο τους, για να μπορέσουν να το αγαπήσουν κιόλας γιατί εκεί περνάνε τις περισσότερες ώρες τους. Το θέμα είναι πως το φαντάζονται για να γίνει καλύτερο και πάνω σε αυτό να δημιουργήσουν. Εκατοντάδες σχολεία έχουν δηλώσει συμμετοχή και αυτό μας γεμίζει αυτοπεποίθηση. Οι Κτιριακές Υποδομές στηρίζουν την προσπάθεια που κάνουμε και είναι εθνικός υποστηρικτής. Μετά από όλο αυτό θα δημιουργήσουμε ένα λεύκωμα με όλες τις δράσεις των σχολείων από όλη την Ελλάδα. Το λεύκωμα θέλουμε να γίνει ένας προπομπός, να εμπνεύσουμε περισσότερους μαθητές και εκπαιδευτικούς και να ενώσουμε όλους τους κρίκους της αλυσίδας προκειμένου να έχει συνέχεια η προσπάθεια μας.

Οι δράσεις σας έχουν κάποιο κόστος. Από πού αντλείτε τα έσοδα σας;

Από όταν ξεκινήσαμε είχαμε σαν βασική αρχή, να μην τυπώσουμε τίποτα σε πανελλαδικό επίπεδο για να έχει χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα η δράση μας και δεύτερον να μην καλούμε φορείς και ιδιώτες να μας στηρίξουν χρηματικά. Από την αρχή του έτους κάναμε έναν προγραμματισμό και καταγράψαμε τις ανάγκες μας. Πάνω σε αυτό το πλάνο ζητάμε να μας καλύψουν απευθείας τις ανάγκες αυτές π.χ. η SANITAS θα μας καλύψει τις ανάγκες που έχουμε σε γάντια και σακούλες. Εμείς σε όλο αυτό δε μεσολαβούμε. Το μόνο που κάνουμε είναι να καταγράφουμε τις ανάγκες της κάθε περιοχής και να φέρουμε σε επαφή την εταιρεία με τους εκάστοτε συντονιστές. Έτσι λειτουργούμε και αυτή είναι η φιλοσοφία μας. Δεν είμαστε καμία μεγάλη ΜΚΟ με έμπειρα στελέχη ή πενταψήφιο budget, αλλά μια παρέα από το σχολείο που απλά πίστεψε σε αυτό που έκανε και θέλουμε έτσι απλό να το αφήσουμε.

Πόσες ομάδες υπάρχουν πανελλαδικά και πόσο κόσμο αριθμείτε;

Αυτή τη στιγμή έχουμε μια κεντρική οργανωτική ομάδα εθελοντών που βρίσκεται στην Αθήνα. Πέρα από εμάς που το ξεκινήσαμε υπάρχουν τρεις βασικοί πυλώνες. Στον ένα βασικό πυλώνα έχουμε την τύχη να συμμετέχουν μαζί μας καθηγητές πανεπιστημίων, επιστήμονες, άνθρωποι που γνωρίζουν από στρατηγικό σχεδιασμό ή ακόμα και διαχείριση εθελοντών και μας παρέχουν σημαντικότατες γνώσεις από την εμπειρία τους. Ο δεύτερος πυλώνας είναι η πανελλαδική ομάδα συντονισμού που αποτελείται από τους ανθρώπους που έχουν εμπνεύσει την περιοχή τους να συμμετέχει σε όλο αυτό. Και τέλος, ο τρίτος πυλώνας είναι η ομάδα της ελληνικής ομογένειας όπως την έχουμε ονομάσει. Αυτή η ομάδα αποτελείται από φοιτητές που πάνε στο εξωτερικό να σπουδάσουν ή να βρουν δουλειά ή Έλληνες που ζουν χρόνια στο εξωτερικό που όμως θέλουν να μας βοηθήσουν. Έχουμε δώσει μεγάλη έμφαση στη σωστή οργάνωση γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να το ελέγξουμε και θα μας ξέφευγε.

Πως μπορεί κάποιος να έρθει σε επαφή μαζί σας και να συμμετάσχει στις δράσεις σας;

Το βασικό μας εργαλείο είναι η κεντρική μας ιστοσελίδα www.letsdoitgreece.org που εκεί ο καθένας μπορεί να ενημερωθεί και να δηλώσει τη συμμετοχή του για την περιοχή που βρίσκεται και εμείς θα τον φέρουμε σε επαφή με την συντονιστική ομάδα. Ακόμα υπάρχουν τα socialmedia και το facebook και τέλος το e-mail μας που είναι Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..

Ποια θα ήταν για εσένα η ιδανική συνέχεια για αυτή την κίνηση;

Θα ήταν ιδανικό να καταφέρουμε να συντηρήσουμε και να αναπτύσσουμε συνεχώς αυτό το δίκτυο των πολύ εμπνευσμένων εθελοντών που έχουμε δημιουργήσει σε όλη την Ελλάδα, να μπορέσουμε να παρακολουθούμε τα αποτελέσματα από τις δράσεις που κάνουμε για να μπορέσουμε να δούμε και μέσα στη διάρκεια του χρόνου τί συμβαίνει σε κάθε περιοχή και να περάσουμε στη φιλοσοφία του να μην πετάμε. Σίγουρα είναι πολύ ωραίο και πολύ καλό να καθαρίζουμε, αλλά σημασία έχει να μην βρωμίζουμε, οπότε θα προσπαθήσουμε να περάσουμε στη νοοτροπία και την αντίληψη του κόσμου, ότι έχει σημασία να φροντίσω, να διατηρήσω καθαρό το περιβάλλον, εστιάζοντας στην πρόληψη. Ελπίζω ότι θα δημιουργήσουμε τη νέα γενιά της Ελλάδας η οποία θα είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη στα θέματα του περιβάλλοντος και πάνω απ’ όλα να είναι ενεργοί πολίτες.

Απόστολος Ζαβιτσάνος
Υπεύθυνος Δημοσιογραφικής Τεκμηρίωσης