Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας γίνεται επιτέλους θεσμός
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους (το οποίο ολοκληρώθηκε με επιτυχία στις 6 Δεκεμβρίου) επιφύλασσε μια μεγάλη έκπληξη. Την ανακοίνωση της υπογραφής πολυετούς προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας, του Υπουργείου Πολιτισμού και του Νεανικού Πλάνου του φορέα που έχει στην ευθύνη του την διεξαγωγή του Φεστιβάλ. Ένα αίτημα χρόνων γίνεται πλέον πραγματικότητα και δίνει τη δυνατότητα της περαιτέρω ανάπτυξης του. Ένας μοναδικός κινηματογραφικός θεσμός, ο οποίος έχει αφήσει το στίγμα του σε όλο τον κόσμο, για τον τρόπο που προσεγγίζει την αξία του κινηματογράφου ως εποπτικού μέσου διδασκαλίας αλλά και ως τέχνη στο χώρο της παιδείας, πλέον είναι έτοιμο να κάνει το παραπάνω βήμα. Άλλωστε πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, όταν η επιτυχία είναι αναμενόμενη. Ένα Φεστιβάλ με διεθνή χαρακτήρα και αντίκτυπο, υποδειγματική οργάνωση και μια αίσθηση συνεχής ζωντάνιας που προέρχεται από τους νέους ανθρώπους. Οι αίθουσες ήταν ασφυκτικά γεμάτες κάθε βράδυ, με τον κόσμο να κάθεται ακόμα και στους διαδρόμους ή έξω στον δρόμο περιμένοντας την επόμενη προβολή. Εδώ και χρόνια η πόλη του Πύργου έχει αγκαλιάσει το Φεστιβάλ και το έχουν στηρίξει με κάθε τρόπο. Ένα πολιτιστικό θαύμα συντελείται εδώ και 17 χρόνια, χάρη στην πεισματική και επίπονη προσφορά του Δημήτρη Σπύρου, ιδρυτή και καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ και των συνεργατών του. Ο Δημήτρης Σπύρου μας μιλάει για το χθες και το αύριο του Φεστιβάλ.
Το Φεστιβάλ Ολυμπίας για παιδιά και νέους κλείνει φέτος 17 χρόνια ζωής. Ποια είναι η γεύση που σας έχει μείνει από αυτήν την μέχρι τώρα διαδρομή του, γιατί σίγουρα βιώσατε ένα πλήθοςb συναισθημάτων με καλές και κακές στιγμές.
Αυτά τα 17 χρόνια, βιώσαμε πράγματι ένα πλήθος συναισθημάτων. Διαπιστώναμε μέρα με τη μέρα και χρόνο με το χρόνο, ότι αυτό το δεντράκι που φυτέψαμε το 1997 διαρκώς μεγάλωνε κι έδινε χυμώδεις καρπούς. Οι ρίζες του, πήγαν βαθιά στη γη και οι κλώνοι του αγκάλιασαν την πόλη. Το μικρό Φεστιβάλ του 1997, όταν και ξεκίνησε, είναι σήμερα το κορυφαίο της Ευρώπης, στο είδος του. Τα παιδιά μεγάλωσαν μαζί μας, από το δημοτικό, στο γυμνάσιο, στο πανεπιστήμιο κι από κει στον επαγγελματικό τους χώρο αλλά πάντα ήταν και είναι παιδιά του Φεστιβάλ. Αφηγούνται παλιές ιστορίες στα νεούλια, όπως οι παππούδες και οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους. Αυτό το διάστημα, όσες μέρες ήμουν στον Πύργο με τους συνεργάτες μου για την προετοιμασία της φετινής διοργάνωσης, έβλεπα καθημερινά τη λαχτάρα με την οποία περιμένουν το Φεστιβάλ όχι μόνο τα παιδιά και οι έφηβοι αλλά και όλοι οι ενήλικες που ζουν όλα αυτά τα χρόνια από κοντά το Φεστιβάλ. Εισέπραττα με συγκίνηση τη βαθειά εκτίμηση και αγάπη όλων αυτών των ανθρώπων. Αυτά έχουν σημασία για μένα. Οι δυσκολίες ποτέ δε μας αποθάρρυναν, ούτε εμένα, ούτε τους συνεργάτες μου.
Ως ιδρυτής του «Νεανικού Πλάνου» και του Φεστιβάλ Ολυμπίας, πώς θα περιγράφατε τον πυρήνα δράσης του και τι σημαίνει για εσάς παιδική ταινία;
Θα ξεκινήσω από το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σου. Για μένα ο ποιοτικός παιδικός και νεανικός κινηματογράφος, είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο είδος γιατί πρέπει να ψυχαγωγεί και ταυτόχρονα να εκπαιδεύει. Να καλλιεργεί ψυχικά και ταυτόχρονα να αναπτύσσει την κριτική σκέψη. Να "συνομιλεί" με τους νέους, για όλα τα ζητήματα που τους απασχολούν, τολμηρά, πρωτότυπα και με φαντασία. Ο διδακτισμός είναι βαρετός για τους νέους. Ο ειλικρινής διάλογος σπάει τα στεγανά και τα στερεότυπα. Τα παιδιά και οι νέοι είναι προσωπικότητες, απλώς έχουν λιγότερες εμπειρίες από τους ενήλικες. Λαμβάνουν πλήθος πληροφοριών, πρέπει λοιπόν να τους προσφέρουμε τα απαραίτητα εργαλεία για να μάθουν να τις αξιολογούν ως προς την αξιοπιστία και την ατομική και κοινωνική χρησιμότητά τους. Ο κινηματογράφος, λόγω της φύσης του, μπορεί να προσφέρει πολλά στους νέους. Ως προς το πρώτο σκέλος της ερώτησης, η δράση του φεστιβάλ σκοπεύει στην παιδεία των παιδιών και των νέων με εργαλείο την τέχνη του κινηματογράφου. Στόχος μας η γνώση να είναι μια απολαυστική διαδικασία. Κι επιδιώκουμε η γνώση να αποκτάται συνδυάζοντας πάντα τη θεωρία με την πράξη. Γι' αυτό δεν περιοριζόμαστε στην αισθητική και κριτική ανάλυση των ταινιών αλλά έχουμε καθιερώσει τα κινηματογραφικά εργαστήρια στα οποία τα παιδιά εκπαιδεύονται σε όλα τα στάδια και δημιουργούν τις δικές τους ταινίες, από την αρχική ιδέα και τη συγγραφή του σεναρίου, ως το τελικό μοντάζ.
Το Φεστιβάλ Ολυμπίας είναι από τα κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα στον τομέα του κινηματογράφου, και ίσως το κορυφαίο που έχει ως σημείο αναφοράς το παιδί. Πως σας αντιμετωπίζουν στην Ευρώπη σε άλλα Φεστιβάλ και διοργανώσεις που σας προσκαλούν;
Δε θα χρησιμοποιήσω δικά μου λόγια αλλά τα λόγια της προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους (ECFA), της κυρίας Σελίν Ραβενέλ από τη Γαλλία, πέρυσι στον Πύργο στην ομιλία της στην τελετή λήξης, Είπε: "Το Φεστιβάλ Ολυμπίας είναι το σπουδαιότερο της Ευρώπης στον τομέα του παιδικού και νεανικού κινηματογράφου". Φέτος ήρθαν στο Φεστιβάλ 110 άτομα από 17 ευρωπαϊκές χώρες, εκπαιδευτικοί και μαθητές. Σας μιλάω μόνο για εκπαιδευτικούς και μαθητές. Είναι ένα μεγάλο σχολείο στη δημιουργική χρήση των οπτικοακουστικών μέσων το Φεστιβάλ Ολυμπίας, γι αυτό μας τιμούν οι ξένοι ερχόμενοι εδώ. Να υπογραμμίσω ότι σε κανέναν από τους 110 δεν καλύπτουμε εμείς τα αεροπορικά εισιτήρια, καθώς ο προϋπολογισμός μας είναι σημαντικό χαμηλός. Αλλά έρχονται πληρώνοντας μόνοι τους τα εισιτήρια. Κι αυτό είναι πιο σημαντικό απ' όλα και αποδεικνύει τη διεθνή ακτινοβολία του Φεστιβάλ μας. Παραβρέθηκαν επίσης σημαντικά θεσμικά πρόσωπα, ενώ η εκπροσώπηση συντελεστών των διαγωνιζομένων ταινιών ήταν καταπληκτική: παραγωγοί, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, διανομείς. Στο εξωτερικό μας αντιμετωπίζουν σε πλήρη αντιστοιχία με αυτό που αντιπροσωπεύουμε. Είμαστε εκπρόσωποι του κορυφαίου ευρωπαϊκού κινηματογραφικού Φεστιβάλ και ακούνε με σεβασμό τις απόψεις που διατυπώνουμε. Στο Ιράν που πήγα πρόσφατα, στο Φεστιβάλ του Ισφαχάν με παρεκάλεσαν από την πρώτη κιόλας μέρα να μη διστάσω να τους αναφέρω όσες αδυναμίες επισημάνω για να βελτιώσουν στο μέλλον τη λειτουργία τους. Αναγνωρίζουν δηλαδή παντού ότι έχουμε σφαιρική αντίληψη του αντικειμένου.
Ποιο είναι κ. Σπύρου αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Φεστιβάλ και πώς κατά την άποψή σας μπορεί να διασφαλιστεί η εσαεί χρηματοδότησή του, γιατί νομίζω πως κανένας Ηλείος δεν μπορεί να σκεφτεί έστω και την πιθανότητα τίτλων τέλους στο κορυφαίο στο είδος του Φεστιβάλ στην Ευρώπη;
Το βασικό πρόβλημα του Φεστιβάλ είναι το γεγονός ότι στηρίζεται στην ίδια δομή που στηριζόταν και όταν ήταν σε μέγεθος το 1/20 αυτού που είναι σήμερα. Το Φεστιβάλ σήμερα δε μπορεί να εξαρτάται από τις αντοχές του Νεανικού Πλάνου, που είναι ασφαλώς μια σπουδαία πολιτιστική μονάδα αλλά δεν παύει να είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρία. Το Φεστιβάλ πρέπει να είναι ξεχωριστό νομικό πρόσωπο και για τη λειτουργία του να έχουν την ευθύνη αποκλειστικά το Υπουργείο Πολιτισμού κι η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Αυτοί θα πρέπει να εξασφαλίζουν τους απαραίτητους πόρους, αυτοί να δημιουργήσουν τις απαραίτητες υποδομές, αυτοί να επιλέξουν τα άτομα που θα το στελεχώσουν. Ένα τόσο σημαντικό Διεθνές Φεστιβάλ δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί εσαεί με την ευθύνη μιας αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας, ακόμη κι αν είναι η καλύτερη που υπάρχει στον πλανήτη.
Ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Ολυμπίας για παιδιά και νέους, πώς βλέπετε το μέλλον των Φεστιβάλ ως θεσμούς;
Το Φεστιβάλ έχει τη δική του ιστορία και το δικό του παρόν. Αυτό που πρέπει να είναι κοινό, πρέπει να είναι το ενδιαφέρον και η φροντίδα της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τα Φεστιβάλ που προσφέρουν ουσιαστικό έργο στον τομέα του πολιτισμού. Τα Φεστιβάλ δεν μπορεί να είναι κερδοφόρες επιχειρήσεις γιατί δεν πρέπει να λειτουργούν ως εμπορικές επιχειρήσεις. Πρέπει λοιπόν να επιχορηγούνται. Είναι πολύ σημαντικό πράγμα ο πολιτισμός και η παιδεία για να τα παραδώσουμε στους ιδιώτες για να τα κάνουν... κερδοφόρα ή να τα σώσουν από φιλευσπλαχνία!
Με ποια προοπτική του Φεστιβάλ θα νοιώθατε ήσυχος και κυρίως δικαιωμένος κ. Σπύρου;
Να θεσμοθετηθεί σωστά και να μη με χρειάζεται. Τότε θα πω πως αυτά τα 17 χρόνια έκανα την καλύτερη ταινία της ζωής μου, πολύ μεγάλης διάρκειας. Και ξαλαφρωμένος και χαρούμενος θα αρχίσω να κάνω το ντεκουπάζ του έτοιμου σεναρίου μου για την επόμενη ταινία μου για εφήβους...
Αποστόλης Ζαβιτσάνος
Υπεύθυνος Δημοσιογραφικής Τεκμηρίωσης
