Το 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, το κορυφαίο διεθνές Φεστιβάλ που έχει στο επίκεντρο του το παιδί, ανοίγει τις πόρτες του από 29 Νοεμβρίου έως 6 Δεκεμβρίου 2014 και αναμένεται να υποδεχτεί για ακόμη χρονιά χιλιάδες επισκέπτες. Φέτος θα “φιλοξενήσει” στις οθόνες του περισσότερες από 450 ταινίες (66 ταινίες στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του 17ου Φεστιβάλ Ολυμπίας - μεγάλου και μικρού μήκους, μυθοπλασίας, animation και ντοκιμαντέρ - οι οποίες προέρχονται από 41 χώρες απ' όλο τον κόσμο. Επί πλέον 120 ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους προβάλλονται στα διάφορα αφιερώματα. Παράλληλα 300 μικρού μήκους ταινίες, δημιουργίες νεαρών κινηματογραφιστών, προβάλλονται στην Camera Zizaniο) και πάνω από 100 άτομα από όλο τον κόσμο. Το κέντρο των προβολών αλλά και των παράλληλων εκδηλώσεων είναι ο Πύργος, αλλά προβολές πραγματοποιούνται σε δέκα ακόμα πόλεις της Ηλείας και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Το Φεστιβάλ προσφέρει δωρεάν την ταινία στους συνεργαζόμενους φορείς των οκτώ πόλεων, οι οποίοι αντί εισιτηρίου καλούν τους θεατές να προσφέρουν προαιρετικά, είδη όπως φάρμακα, τρόφιμα ή χρήματα προς ενίσχυση διαφόρων κοινωνικών δομών. Τρόφιμα θα σταλούν και στο Κομπάνι της Συρίας. Ο Καλλιτεχνικός Δ/ντής του Φεστιβάλ Δημήτρης Σπύρου μας μιλάει για το Φεστιβάλ, τις εμπειρίες που έχει “κερδίσει” όλα αυτά τα χρόνια, ξεδιπλώνει τις σκέψεις του και κάνει τις προτάσεις του...
- Το Φεστιβάλ Ολυμπίας για παιδιά και νέους κλείνει φέτος 17 χρόνια ζωής. Ποια είναι η γεύση που σας έχει μείνει από αυτήν την μέχρι τώρα διαδρομή του, γιατί σίγουρα βιώσατε ένα πλήθος συναισθημάτων με καλές και κακές στιγμές.
Αυτά τα 17 χρόνια, βιώσαμε πράγματι ένα πλήθος συναισθημάτων. Διαπιστώναμε μέρα με τη μέρα και χρόνο με το χρόνο, ότι αυτό το δεντράκι που φυτέψαμε το 1997 διαρκώς μεγάλωνε κι έδινε χυμώδεις καρπούς. Οι ρίζες του, πήγαν βαθιά στη γη και οι κλώνοι του αγκάλιασαν την πόλη. Το μικρό Φεστιβάλ του 1997, όταν και ξεκίνησε, είναι σήμερα το κορυφαίο της Ευρώπης, στο είδος του. Τα παιδιά μεγάλωσαν μαζί μας, από το δημοτικό, στο γυμνάσιο, στο πανεπιστήμιο κι από κει στον επαγγελματικό τους χώρο αλλά πάντα ήταν και είναι παιδιά του Φεστιβάλ. Αφηγούνται παλιές ιστορίες στα νεούλια, όπως οι παππούδες και οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους. Αυτό το διάστημα, όσες μέρες ήμουν στον Πύργο με τους συνεργάτες μου για την προετοιμασία της φετινής διοργάνωσης, έβλεπα καθημερινά τη λαχτάρα με την οποία περιμένουν το Φεστιβάλ όχι μόνο τα παιδιά και οι έφηβοι αλλά και όλοι οι ενήλικες που ζουν όλα αυτά τα χρόνια από κοντά το Φεστιβάλ. Εισέπραττα με συγκίνηση τη βαθειά εκτίμηση και αγάπη όλων αυτών των ανθρώπων. Αυτά έχουν σημασία για μένα. Οι δυσκολίες ποτέ δεν μας αποθάρρυναν, ούτε εμένα, ούτε τους συνεργάτες μου.
- Ως ιδρυτής του «Νεανικού Πλάνου» και του Φεστιβάλ Ολυμπίας, πώς θα περιγράφατε τον πυρήνα δράσης του και τι σημαίνει για εσάς παιδική ταινία;
Θα ξεκινήσω από το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σου. Για μένα ο ποιοτικός παιδικός και νεανικός κινηματογράφος, είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο είδος γιατί πρέπει να ψυχαγωγεί και ταυτόχρονα να εκπαιδεύει. Να καλλιεργεί ψυχικά και ταυτόχρονα να αναπτύσσει την κριτική σκέψη. Να "συνομιλεί" με τους νέους, για όλα τα ζητήματα που τους απασχολούν, τολμηρά, πρωτότυπα και με φαντασία. Ο διδακτισμός είναι βαρετός για τους νέους. Ο ειλικρινής διάλογος σπάει τα στεγανά και τα στερεότυπα. Τα παιδιά και οι νέοι είναι προσωπικότητες, απλώς έχουν λιγότερες εμπειρίες από τους ενήλικες. Λαμβάνουν πλήθος πληροφοριών, πρέπει λοιπόν να τους προσφέρουμε τα απαραίτητα εργαλεία για να μάθουν να τις αξιολογούν ως προς την αξιοπιστία και την ατομική και κοινωνική χρησιμότητά τους. Ο κινηματογράφος, λόγω της φύσης του, μπορεί να προσφέρει πολλά στους νέους. Ως προς το πρώτο σκέλος της ερώτησης, η δράση του φεστιβάλ σκοπεύει στην παιδεία των παιδιών και των νέων με εργαλείο την τέχνη του κινηματογράφου. Στόχος μας η γνώση να είναι μια απολαυστική διαδικασία. Κι επιδιώκουμε η γνώση να αποχτιέται συνδυάζοντας πάντα τη θεωρία με την πράξη. Γι' αυτό δεν περιοριζόμαστε στην αισθητική και κριτική ανάλυση των ταινιών αλλά έχουμε καθιερώσει τα κινηματογραφικά εργαστήρια στα οποία τα παιδιά εκπαιδεύονται σε όλα τα στάδια και δημιουργούν τις δικές τους ταινίες, από την αρχική ιδέα και τη συγγραφή του σεναρίου, ως το τελικό μοντάζ.
- Το Φεστιβάλ Ολυμπίας είναι από τα κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα στον τομέα του κινηματογράφου, και ίσως το κορυφαίο που έχει ως σημείο αναφοράς το παιδί. Πως σας αντιμετωπίζουν στην Ευρώπη σε άλλα Φεστιβάλ και διοργανώσεις που σας προσκαλούν;
Δεν θα χρησιμοποιήσω δικά μου λόγια αλλά τα λόγια της προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους (ECFA), της κυρίας Σελίν Ραβενέλ από τη Γαλλία, πέρυσι στον Πύργο στην ομιλία της στην τελετή λήξης, Είπε: "Το Φεστιβάλ Ολυμπίας είναι το σπουδαιότερο της Ευρώπης στον τομέα του παιδικού και νεανικού κινηματογράφου". Φέτος έρχονται στο Φεστιβάλ 110 άτομα από 17 ευρωπαϊκές χώρες, εκπαιδευτικοί και μαθητές. Δεν αναφέρουμε στους επαγγελματίες του κινηματογράφου και στους θεσμικούς παράγοντες. Σας μιλάω μόνο για εκπαιδευτικούς και μαθητές. Είναι ένα μεγάλο σχολείο στη δημιουργική χρήση των οπτικοακουστικών μέσων το Φεστιβάλ Ολυμπίας, γι αυτό μας τιμούν οι ξένοι ερχόμενοι εδώ. Να υπογραμμίσω ότι σε κανέναν από τους 110 δεν καλύπτουμε εμείς τα αεροπορικά εισιτήρια, καθώς ο προϋπολογισμός μας είναι σημαντικό χαμηλός. Αλλά έρχονται πληρώνοντας μόνοι τους τα εισιτήρια. Κι αυτό είναι πιο σημαντικό απ' όλα και αποδεικνύει τη διεθνή ακτινοβολία του Φεστιβάλ μας. Στο εξωτερικό μας αντιμετωπίζουν σε πλήρη αντιστοιχία με αυτό που αντιπροσωπεύουμε. Είμαστε εκπρόσωποι του κορυφαίου ευρωπαϊκού κινηματογραφικού Φεστιβάλ και ακούνε με σεβασμό τις απόψεις που διατυπώνουμε. Στο Ιράν που πήγα πρόσφατα, στο Φεστιβάλ του Ισφαχάν με παρεκάλεσαν από την πρώτη κιόλας μέρα να μη διστάσω να τους αναφέρω όσες αδυναμίες επισημάνω για να βελτιώσουν στο μέλλον τη λειτουργία τους. Αναγνωρίζουν δηλαδή παντού ότι έχουμε σφαιρική αντίληψη του αντικειμένου.
- Ποιο είναι κ. Σπύρου αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Φεστιβάλ και πώς κατά την άποψή σας μπορεί να διασφαλιστεί η εσαεί χρηματοδότησή του, γιατί νομίζω πως κανένας Ηλείος δεν μπορεί να σκεφτεί έστω και την πιθανότητα τίτλων τέλους στο κορυφαίο στο είδος του Φεστιβάλ στην Ευρώπη;
Το βασικό πρόβλημα του Φεστιβάλ είναι το γεγονός ότι στηρίζεται στην ίδια δομή που στηριζόταν και όταν ήταν σε μέγεθος το 1/20 αυτού που είναι σήμερα. Το Φεστιβάλ σήμερα δεν μπορεί να εξαρτάται από τις αντοχές του Νεανικού Πλάνου, που είναι ασφαλώς μια σπουδαία πολιτιστική μονάδα αλλά δεν παύει να είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρία. Το Φεστιβάλ πρέπει να είναι ξεχωριστό νομικό πρόσωπο και για τη λειτουργία του να έχουν την ευθύνη αποκλειστικά το Υπουργείο Πολιτισμού κι η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Αυτοί θα πρέπει να εξασφαλίζουν τους απαραίτητους πόρους, αυτοί να δημιουργήσουν τις απαραίτητες υποδομές, αυτοί να επιλέξουν τα άτομα που θα το στελεχώσουν. Ένα τόσο σημαντικό διεθνές φεστιβάλ δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί εσαεί με την ευθύνη μιας αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας, ακόμη κι αν είναι η καλύτερη που υπάρχει στον πλανήτη.
- Έχει ανακοινωθεί εδώ και χρόνια η θεσμοθέτηση του Φεστιβάλ από το υπουργείο πολιτισμού. Παρ' όλες τις διακηρύξεις δεν έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα η συγκεκριμένη ενέργεια, αν και ο συγκεκριμένος θεσμός είναι από τους κορυφαίους στον κόσμο. Σε τι κατάσταση βρίσκεται η διαδικασία θεσμοθέτησης του Φεστιβάλ;
Το Φεστιβάλ θα είχε θεσμοθετηθεί αν σ' αυτό το Κράτος υπήρχε συνέχεια. Αλλά εδώ, όταν αλλάζει υπουργός, όλα στο υπουργείο ξαναρχίζουν από το μηδέν. Για να λέμε όμως και όλη την αλήθεια, δεν ευθυνόταν πάντα το Υπουργείο Πολιτισμού. Υπήρξε και περίπτωση που η θεσμοθέτηση δεν προχώρησε, παρ' ότι ήθελε ο υπουργός και ήταν καθ' όλα έτοιμος αλλά σαμποτάρισε το ζήτημα παράγοντας της Ηλείας για μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Αλλά αυτά δεν είναι του παρόντος. Όσο για το που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή θα σου απαντήσω με σαφήνεια: Βρισκόμαστε ξανά στο παραπέντε. Αλλά εγώ, αν δε βρεθούμε στο και ένα, δεν θεωρώ τίποτα δεδομένο.
- Τι εμποδίζει την θεσμοθέτησή του; Υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης και για ποιο λόγο ένα ήδη οργανωμένο Φεστιβάλ δεν μπορεί να πάρει το διαβατήριο που χρειάζεται; Τι περισσότερο έχουν τα Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και Δράμας που είναι και τα μόνα θεσμοθετημένα;
Έχω απαντήσει νομίζω για το παρελθόν. Σήμερα υπάρχει πολιτική βούληση αλλά έχουν δει πολλά τα μάτια μου. Περιμένω πρώτα να γίνει πράξη και μετά θα πω το μπράβο και το ευχαριστώ. Όσο για τη Θεσσαλονίκη και τη Δράμα έχω να σου πω το εξής. Καταρχήν όταν εμείς ξεκινάγαμε στον Πύργο η Θεσσαλονίκη είχε ήδη 41 χρόνια λειτουργίας. Αυτό από μόνο του είναι πολύ εντυπωσιακό, οπότε νομίζω δεν χρειάζεται να αναφέρω και πολλά άλλα σπουδαία που έχει. Όσο για τη Δράμα, έχει περάσει κι αυτό το Φεστιβάλ πολλά. Και κατά τη γνώμη μου δεν είναι σωστά θεσμοθετημένο. Εμείς επιδιώκουμε κάτι πιο ουσιαστικό αυτή τη στιγμή. Αλλά είναι πολύπλοκα αυτά τα ζητήματα, δεν γίνεται να περιγραφούν σε μια συνέντευξη που έχει περιορισμένο χώρο.
- Ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Ολυμπίας για παιδιά και νέους, πώς βλέπετε το μέλλον των Φεστιβάλ ως θεσμούς;
Το κάθε Φεστιβάλ έχει τη δική του ιστορία και το δικό του παρόν. Το μέλλον επομένως μπορεί να είναι διαφορετικό για το ένα Φεστιβάλ και διαφορετικό για το άλλο. Αλλά αυτό που πρέπει να είναι κοινό, πρέπει να είναι το ενδιαφέρον και η φροντίδα της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τα Φεστιβάλ που προσφέρουν ουσιαστικό έργο στον τομέα του πολιτισμού. Τα Φεστιβάλ δεν μπορεί να είναι κερδοφόρες επιχειρήσεις γιατί δεν πρέπει να λειτουργούν ως εμπορικές επιχειρήσεις. Πρέπει λοιπόν να επιχορηγούνται. Είναι πολύ σημαντικό πράγμα ο πολιτισμός και η παιδεία για να τα παραδώσουμε στους ιδιώτες για να τα κάνουν ... κερδοφόρα ή να τα σώσουν από φιλευσπλαχνία!
Να θεσμοθετηθεί σωστά και να μη με χρειάζεται. Τότε θα πω πως αυτά τα 17 χρόνια έκανα την καλύτερη ταινία της ζωή μου, πολύ μεγάλης διάρκειας. Και ξαλαφρωμένος και χαρούμενος θα αρχίσω να κάνω το ντεκουπάζ του έτοιμου σεναρίου μου για την επόμενη ταινία μου για εφήβους....
