«To franchising είναι μια επιχειρηματική λύση που ταιριάζει στον καθέναν μας»: Αυτό είναι πράγματι ένα ιδιαίτερα πολυφορεμένο κλισέ, μια δήλωση που έχει χρησιμοποιηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, αλλά στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι μάλλον απέχει από την αλήθεια.
Είναι πράγματι λοιπόν το franchising κάτι που ταιριάζει σε όλους; Και ναι και όχι.
Ενώ στην επιχειρηματική κοινότητα προβάλλεται συστηματικά ως διαπιστευτήρια του franchising ότι συγκροτεί ένα αποδεδειγμένα επιτυχημένο μοντέλο επιχειρηματικής ανάπτυξης, είναι προφανές ότι το franchising ως εργαλείο ανάπτυξης δεν εφαρμόζεται πάντα με επιτυχία σε κάθε επιχείρηση και επίσης το κάθε σύστημα franchise δεν ταιριάζει κατ’ ανάγκην στον καθέναν από εμάς, που ως επιχειρηματίες θέλουμε να δημιουργήσουμε τη δική μας επιχείρηση.
Η πραγματικότητα είναι ότι η επιτυχία στο franchising καθορίζεται από την επιτυχή ή όχι εφαρμογή και την τήρηση διαδικασιών και συστημάτων, καθώς και των επιτυχημένων επιχειρηματικών μοντέλων που ως συγκροτημένο σύνολο προτείνονται σε συγκεκριμένη περιοχή και με συγκεκριμένους franchisees. Πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα και δοκιμασμένες επιτυχημένες προτάσεις-επιχειρηματικά συστήματα franchise πρέπει να εξετάζονται και να αξιολογούνται σε σχέση με την απόλυτα προσωποποιημένη εφαρμογή τους: ένας επιχειρηματίας σε μια συγκεκριμένη τοπική αγορά σε μια δεδομένη συγκυρία.
Πράγματι η επιτυχία του franchising οφείλεται και καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την πιστότητα της εφαρμογής των συστημάτων, των διαδικασιών και του επιχειρηματικού μοντέλου. Αυτό συνεπάγεται ότι οι franchisees λειτουργούν ναι μεν τη δική τους επιχείρηση, αλλά παράλληλα συμμορφώνονται και ακολουθούν αυστηρά το σύστημα του franchisor.
Στις διαδικασίες αυτές οι franchisees αναπόφευκτα εκχωρούν έναν μεγάλο βαθμό επιχειρηματικής ανεξαρτησίας. Πρέπει να διαθέτουν την ικανότητα ως επιχειρηματίες να επενδύσουν σημαντικούς πόρους, όπως χρήματα, χρόνο, γνώσεις, εμπειρίες, σε μια επιχείρηση franchise, αλλά την ίδια στιγμή να λειτουργούν μέσα στα προκαθορισμένα όρια αυτού του αυστηρά συγκροτημένου επιχειρηματικού μοντέλου. Αυτό προϋποθέτει την πλήρη κατανόηση ότι ο franchisee παραμένει ναι μεν επιχειρηματίας, αλλά επιχειρηματίας συγκεκριμένης δράσης σε ένα συγκροτημένο και αυστηρά καθορισμένο πλαίσιο.
Συγκεκριμένα, λειτουργεί στα πλαίσια ενός ολοκληρωμένου συστήματος που διαθέτει τα εργαλεία, τους μηχανισμούς, την επωνυμία, τα οποία όμως αξιοποιεί για να αναπτύξει ο ίδιος την επιχείρησή του στη συγκεκριμένη αγορά που δραστηριοποιείται. Αυτό σημαίνει προκαθορισμένους όρους και πλαίσιο συνεργασίας. Αυτό φυσικά είναι κάτι που δεν ταιριάζει σε όλους.
Οι υπεύθυνοι franchisors επιλέγουν εκείνους τους franchisees που έχουν τη δυνατότητα (και τη συνειδητή επιλογή) να λειτουργήσουν μέσα σε ένα καθορισμένο σύστημα. Μάλιστα, όταν γνωρίζουν ότι οι επιπτώσεις μιας λαθεμένης επιλογής είναι πολλαπλάσιες σε ένα franchisee από ό,τι σε έναν franchisor, αυτό καθιστά την ευθύνη επιλογής ιδιαίτερα σημαντική.
Τα οργανωμένα και κυρίως υπεύθυνα συστήματα προσφέρουν στους franchisees δοκιμασμένες ιδέες και μοντέλα, αναγνωρίσιμο brand, συγκροτημένο σύστημα αξιών και αρχών που διέπουν την καθημερινή λειτουργία, επιτυχές σύστημα εκπαίδευσης και υποστήριξης, σύγχρονα εργαλεία και μηχανισμούς για την αποτελεσματική διαχείριση του franchise. Όλα αυτά ως ενιαίο σύνολο αυξάνουν τις πιθανότητες επιτυχίας και κερδοφόρας λειτουργίας ενός franchise καταστήματος συγκριτικά με μια ανεξάρτητη επιχείρηση.
Αυτό που όμως ένα σύστημα franchise, όσο δοκιμασμένο κι αν είναι, δεν μπορεί να εγγυηθεί είναι ότι ένας υποψήφιος franchisee ταιριάζει με το συγκεκριμένο σύστημα και τη συγκεκριμένη επιχειρηματική δραστηριότητα.
Οι υπεύθυνοι franchisors κατανοούν τη σημασία αυτού του παράγοντα και προσπαθούν να εξασφαλίσουν από όλες τις δυνατές παραμέτρους (προσωπικότητα, εμπειρίες, δεξιότητες, βαθμός δέσμευσης, επιχειρηματική αντίληψη, διαθέσιμοι πόροι σε χρόνο και χρήμα) ότι ένας υποψήφιος ταιριάζει στη δική τους επιχειρηματική πρόταση.
Οι οργανωμένοι franchisors έχουν ενσωματώσει στη διαδικασία επιλογής franchisees συστήματα ελέγχου όλων αυτών των παραγόντων ώστε να αποφεύγονται δυσάρεστες συνέπειες κυρίως για τον franchisee, αλλά και για όλο το δίκτυο ως σύνολο με κοινά περιουσιακά στοιχεία. Φυσικά όμως στο τέλος ο κάθε υποψήφιος είναι αυτός που πρέπει να κατανοήσει καλύτερα από όλους όχι μόνο τις ελπίδες που τον ωθούν να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά, όχι μόνο τα όνειρα και τις φιλοδοξίες του, αλλά και τα όρια και τις δυνατότητές του, δηλαδή τους δικούς του περιορισμούς και γνώσεις ή δεξιότητες σε σχέση με τις απαιτήσεις στη συγκεκριμένη δραστηριότητα, στη συγκεκριμένη επιχειρηματική πρόταση, στον συγκεκριμένο κλάδο.
Το «ναι» στην παραδοχή ότι το franchising ταιριάζει σε όλους ίσως να προσεγγίζει περισσότερο την αλήθεια σχετικά με τις ευκαιρίες που προσφέρει ως επιχειρηματικό μοντέλο. Γιατί το franchising χαρακτηρίζεται από μια μαζική πολυμορφία και πολλαπλές επιλογές.
Στην Ελλάδα ένας υποψήφιος επενδυτής έχει τουλάχιστον 200 διαφορετικά συστήματα για να επιλέξει. Αν και πάνω από 600 εταιρίες δηλώνουν ότι έχουν ολοκληρωμένα συστήματα franchise, στην πραγματικότητα όμως οι σοβαρές προτάσεις είναι περίπου 200. Και αυτός όμως ο αριθμός είναι εξαιρετικά σημαντικός και μάλιστα με σημαντική πολυμορφία όχι μόνο αναφορικά με τον κλάδο δραστηριοποίησης, αλλά και με το επενδυτικό εύρος, διασφαλίζοντας πολλαπλές επιλογές, όπως εστίαση, υπηρεσίες, λιανεμπόριο, εκπαίδευση, υγεία, αισθητική.
Επίσης, η διαφορετικότητα, οι εναλλακτικές επιλογές επεκτείνονται και στο επιχειρηματικό μοντέλο, στις απαιτήσεις απέναντι στον franchisee σχετικά με το ύψος της επένδυσης ή τον βαθμό δραστηριοποίησής του. Ακόμα και αν ανήκουν στον ίδιο κλάδο, οι προτάσεις μπορεί να είναι τελείως διαφορετικές ως επιχειρηματικό μοντέλο και κυρίως ως μοντέλο ένταξης/ενασχόλησης του κάθε franchisee. Και φυσικά υπάρχει διαφοροποίηση όσον αφορά στο οικονομικό μοντέλο, στο κόστος εισόδου, στην πολυπλοκότητα λειτουργίας, στο μέγεθος και στον βαθμό της ενεργής δραστηριοποίησης, διαφοροποιήσεις που αγγίζουν κάθε πτυχή της λειτουργίας μιας επιχείρησης.
Οι υποψήφιοι franchisees έχουν λοιπόν τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε μεγάλα, εδραιωμένα συστήματα ή σε νέες επιχειρηματικές προτάσεις. Μπορούν να ξεκινήσουν οι ίδιοι ένα franchise ή να αγοράσουν ένα εν λειτουργία εταιρικό κατάστημα ή ένα από άλλον franchisee, μπορούν επίσης να επιλέξουν μια περιοχή με υψηλό ανταγωνισμό, με εδραιωμένους παίχτες ή να κατευθυνθούν σε μια νέα αγορά, να αποκτήσουν τα δικαιώματα για ένα σημείο ή να επιλέξουν τη συνεχή επέκτασή τους, έτσι ώστε να καταστούν multi-unit franchisees αναπτύσσοντας μια ευρύτερη περιοχή.
Είναι προφανές ότι υπάρχουν πολλαπλές επιλογές που μπορούν να ταιριάξουν στον καθέναν. Franchise για αυτοαπασχόληση, franchise που μπορεί να οδηγήσει σε μια μεγαλύτερης κλίμακας επιχείρηση μέσα από πολλαπλά franchise ή και ως συμπληρωματική επιχειρηματική ενασχόληση. Οι υποψήφιοι franchisees μπορούν ακόμα να επενδύσουν σε μια περιοχή σε πολλαπλά brands δημιουργώντας ένα ισορροπημένα διαφοροποιημένο επαγγελματικό portfolio. Και είναι πράγματι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανοήσουν οι υποψήφιοι επενδυτές ότι το franchising είναι μια μοναδική ευκαιρία ειδικά σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη συγκυρία.
Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για τον υποψήφιο είναι να αναγνωρίζει μέσα από το πλήθος των εναλλακτικών τις σοβαρές επιχειρηματικές προτάσεις και ταυτόχρονα μέσα από αυτό το σύνολο τα συστήματα που αφενός αξιοποιούν καλύτερα τις δικές του δεξιότητες και εμπειρίες και αφετέρου καλύπτουν αποτελεσματικότερα τα δικά του «θέλω» ως επιχειρηματία και προσωπικότητας.
Στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια δημιουργούνται ετησίως πάνω από 900 νέα franchise. Τα διακόσια σοβαρά συστήματα χρειάζονται για να καλύψουν τις αναπτυξιακές τους ανάγκες έναν πολλαπλάσιο αριθμό. Για πρώτη φορά οι υποψήφιοι επενδυτές έχουν όλα τα πλεονεκτήματα υπέρ τους. Αρκεί να επιλέξουν το σωστό σύστημα μέσα από ένα μεγάλο πλήθος δοκιμασμένων επιλογών. Αυτό απαιτεί κατανόηση των μηχανισμών και κυρίως συστηματική έρευνα. Είναι στο χέρι τους.
Παναγιώτης Γ. Ρουσόπουλος,
Γενικός Διευθυντής The Franchise Co. – Διευθύνων Σύμβουλος της Dale Carnegie Training Hellas
