Ο βασικός σκοπός μιας συνέντευξης επιλογής προσωπικού για μια εταιρεία είναι να καταφέρει να προσελκύσει τον καταλληλότερο υποψήφιο για τη θέση εργασίας. Ένας από τους επιμέρους στόχους είναι να συγκεντρώσει περισσότερες πληροφορίες για τον υποψήφιο που δεν συμπεριλαμβάνονται στο βιογραφικό του ή να αποσαφηνίσει ορισμένα ζητήματα που δεν αναφέρονται ή δεν επεξηγούνται. Ένας ακόμη επιμέρους στόχος είναι να αξιολογήσει η εταιρεία ποια από τα προσόντα του υποψηφίου που αναφέρονται αντιστοιχούν στην εν λόγω θέση εργασίας και εάν αυτό ισχύει να εξεταστεί σε ποιο βαθμό. Τελευταίος στόχος είναι η εταιρεία να προσδιορίσει εάν και κατά πόσο ο υποψήφιος είναι σε θέση να προσαρμοστεί στο συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον και σε τι βαθμό μπορεί να συνυπάρξει αρμονικά με το υπόλοιπο προσωπικό.
Ωστόσο οι υποψήφιοι χρειάζεται να λαμβάνουν υπόψη τους πως πηγαίνοντας σε μια συνέντευξη επιλογής προσωπικού έχουν και οι ίδιοι επιμέρους στόχους που αποβλέπουν στο βασικό τους σκοπό ο οποίος είναι να κερδίσουν την επιθυμητή θέση εργασίας. Ένας βασικός στόχος, λοιπόν, είναι να συγκεντρώσει ο υποψήφιος επιπλέον πληροφορίες τόσο για την εταιρεία όσο και για τη θέση εργασίας. Επίσης, η συνέντευξη είναι η διαδικασία εκείνη που δίνει τη δυνατότητα στον υποψήφιο να αποκαλύψει στοιχεία της προσωπικότητας του αλλά και των εργασιακών του προσόντων. Κάτι που από την απλή ανάγνωση του βιογραφικού δεν γίνεται πλήρως αντιληπτό. Ο τρόπος που επιτυγχάνονται οι συγκεκριμένοι στόχοι είναι τα εύστοχα παραδείγματα στο λόγο του αλλά και τα ερωτήματα που θα υποβάλλει προς την εταιρεία και θα αποδεικνύουν το έκδηλο ενδιαφέρον του για την ανάληψη της θέσης. Τέλος, είναι σημαντικό οι υποψήφιοι να έχουν υπόψη τους πως στο τέλος μιας συνέντευξης ενδέχεται να αντιληφθούν πως η συγκεκριμένη θέση δεν είναι κατάλληλη για τους ίδιους. Συνεπώς, και τα δικά τους ερωτήματα προς την εταιρεία χρειάζεται να κατευθύνονται προς την οδό ελέγχου της συμβατότητας τους.
Το λάθος που συνήθως κάνουν οι περισσότερο «διαβασμένοι» σχετίζεται με την απόκρυψη των αληθινών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας τους και τη διάθεση να παρουσιάζουν έναν εαυτό που περισσότερο ανταποκρίνεται στα ενδεχόμενα τυποποιημένα «θέλω» ενός εργοδότη παρά στην πραγματικότητα.
Κάτι το οποίο χρειάζεται να έχει υπόψη του ένας υποψήφιος είναι ότι η αγορά πλέον δεν χρειάζεται άτομα χωρίς προσωπική βούληση. Το προσωπικό στίγμα χρειάζεται να φαίνεται από τα πρώτα δευτερόλεπτα που θα βρεθεί στην αίθουσα της συνέντευξης. Η εμφάνιση, η γλώσσα του σώματος και φυσικά οι σωστά τεκμηριωμένες απαντήσεις είναι αυτά που μπορούν να κάνουν έναν υποψήφιο να ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους. Παρόλαυτα υπάρχουν σημεία τα οποία είναι προτιμότερο να αποφύγουν συνειδητά οι υποψήφιοι προκειμένου να έρθουν πιο κοντά στη θέση εργασίας.
Είναι σημαντικό κατά τη συνέντευξη οι υποψήφιοι να αποφεύγουν τη διατύπωση μονολεκτικών απαντήσεων. Ένας μεγάλος αριθμός ερωτημάτων ενδέχεται να έχει να κάνει με στοιχεία που ήδη αναφέρονται στο βιογραφικό, συνεπώς ο συνεντευξιαστής δεν υποβάλλει τα ερωτήματα για να επιβεβαιώσει τα γραφόμενα αλλά για να εξετάσει εάν ο υποψήφιος μπορεί να προσθέσει κάτι αναφορικά με τα ήδη υπάρχοντα. Παραδείγματος χάρη, ρωτώντας ο συνεντευξιαστής για την εκπαίδευση του υποψηφίου ουσιαστικά επιδιώκει να λάβει απαντήσεις περισσότερο εμπλουτισμένες από την απλή απαρίθμηση των τίτλων σπουδών. Μια απάντηση που εμπεριέχει την αναφορά σε μια κατηγορία μαθημάτων/σεμιναρίων συνυφασμένη με την επιδιωκόμενη θέση ή ένα σχόλιο για το στόχο που επελέγη η συγκεκριμένη εκπαίδευση οπωσδήποτε κάνει αυτόματα τον υποψήφιο να ξεχωρίζει και παράλληλα προβάλλει ένα επικοινωνιακό χάρισμα που είναι απαραίτητο σε κάθε είδους εργασία.
Στην αντίπερα όχθη της παραπάνω περίπτωσης βρίσκεται η περιττολογία και ο πλατειασμός. Όπως προαναφέρθηκε οι μονολεκτικές απαντήσεις δεν βοηθούν το άτομο να ξεδιπλώσει την προσωπικότητα και τα προσόντα του στα λίγα λεπτά που έχει διαθέσιμα την ώρα της συνέντευξης. Παρόλαυτα η φλυαρία την ώρα της συνέντευξης οδηγεί πολλές φορές σε ασάφεια των απαντήσεων και δημιουργεί μια χαοτική ατμόσφαιρα. Επιπλέον ο υποψήφιος προβάλει μια προσωπικότητα που στερεί οριοθέτησης.
Μεγάλη προσοχή επίσης χρειάζεται να επιδεικνύουν οι υποψήφιοι στο περιεχόμενο και το ύφος των απαντήσεων τους. Η ειλικρίνεια, η αμεσότητα και η ευθύτητα είναι οπωσδήποτε ιδιαιτέρως θετικά χαρακτηριστικά, ωστόσο πολλές φορές χρειάζεται να υπερισχύει αντ’αυτών το χαρακτηριστικό της διακριτικότητας. Εάν για παράδειγμα το ερώτημα που τέθηκε αφορούσε την προηγούμενη εργασία και το λόγο αποχώρησης, η αναφορά με μειωτικό και προσβλητικό περιεχόμενο προς τον προηγούμενο εργοδότη χρειάζεται να αποφευχθεί καθώς δεν σκιαγραφεί ένα ακέραιο προφίλ υποψηφίου, κάθε άλλο.
Αναφορικά με το περιεχόμενο των ερωτήσεων που μπορεί να τεθούν σε μια συνέντευξη έρευνες έχουν δείξει πως το 50%-30% των ερωτήσεων αναζητούν χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (χαρακτήρα, ικανότητα ομαδικής εργασίας, κοινωνικές δεξιότητες). Το 40% εστιάζει σε τεχνικές σχετικές με τη εργασία και τις εργασιακές δεξιότητες/ικανότητες ενώ το 60% εστιάζει και σε τεχνικές και συμπεριφορικές εκδηλώσεις.
Πιο συγκεκριμένα υπάρχουν τρία είδη ερωτήσεων, οι απειλητικές, οι ερωτήσεις καθοδήγησης και οι ουδέτερες ερωτήσεις. Οι τελευταίες είναι οι λεγόμενες «εύκολες» διότι ουσιαστικά απλώς επιβεβαιώνουν τα στοιχεία που ήδη αναφέρονται στο βιογραφικό οπότε και απαντούνται με ουδέτερο τρόπο εκτός και αν ο υποψήφιος, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, επιθυμεί να διανθήσει την απάντηση του προκειμένου να κερδίσει πόντους. Οι ερωτήσεις καθοδήγησης είναι εκείνες οι οποίες ενώ φαινομενικά φαντάζουν εύκολες στην πραγματικότητα θέλουν να δουν που θα οδηγήσει ο ίδιος ο υποψήφιος την κουβέντα. Π.χ. «Πως φαντάζεστε τον εαυτό σας μετά από 5 χρόνια;» ή «Μιλήστε μου για τον εαυτό σας». Τέλος, οι απειλητικές ερωτήσεις είναι οι λεγόμενες «δύσκολες» ερωτήσεις. Πρόκειται συνήθως για ερωτήματα τα οποία φέρνουν σε δύσκολη θέση τον υποψήφιο. Για παράδειγμα «Γιατί αποχωρήσατε από την προηγούμενη σας εργασία;», «Τι σας κάνει να πιστεύετε πως θα ανταποκριθείτε μη έχοντας εργασιακή εμπειρία;». Οι αδυναμίες ενός βιογραφικού είναι τις περισσότερες φορές εμφανείς και στους ίδιους τους υποψήφιους συνεπώς ο τρόπος για να μειωθεί το άγχος για μια εύστοχη απάντηση σε απειλητικά ερωτήματα είναι οι υποψήφιοι να έχουν προετοιμάσει ήδη τις απαντήσεις τους, ελέγχοντας που υστερούν ή ποια δύσκολη απάντηση θα μπορούσε να θέσει κάποιος που εξετάζει το βιογραφικό τους.
Αναμφισβήτητα η συνέντευξη επιλογής προσωπικού είναι μια διαδικασία αρκετά αγχωτική για τους υποψήφιους που αναζητούν εργασία. Ωστόσο η σωστή εξάσκηση, η αποφυγή του μιμητισμού, η διατύπωση ορθών επιχειρημάτων και μια γενική εικόνα για τη διαδικασία και το περιεχόμενο των ερωτημάτων μπορούν να μειώσουν σε σημαντικό βαθμό τη στρεσογόνα κατάσταση και να οδηγήσουν πιο κοντά στην επιτυχία.
Αλεξία Φουκίδου,
Διευθύντρια Περιφερειακής Δράσης skywalker.gr
